افسردگی دوران بارداری؛ توصیه‌های درمانی برای مادران
سوالات پرتکرار در مورد افسردگی دوران بارداری
اگر به موقع افسردگی دوران بارداری خود را درمان نکنید، ممکن است پس از زایمان نیز آن را داشته باشید. افسردگی پس از زایمان (Postpartum Depression)، حدود 65 درصد از مادران را درگیر می‌کند و می‌تواند نه تنها مادر، که نوزاد تازه متولد شده را نیز اذیت کند.
در کنار این موارد، سعی کنید خودتان را دوست داشته باشید، هرروز با کودکی که در دل شما بزرگ می‌شود صحبت کنید و رابطه عاطفی و ، خود با همسرتان را حفظ کنید.
گروه‌های حمایتی
برخی از افراد تصور می‌کنند که نشانه‌های افسردگی دوران بارداری، به ،ت خاصی از نوزاد ارتباط دارد. باید بگوییم که علم تاکنون چنین چیزی را ثابت نکرده است. براساس آمار هم افسردگی در مادران باردار به یکی از ،ت‌ها بیشتر از دیگری نیست.
سه ماهه اول، معمولاً یکی از پر استرس‌ترین دوره‌ها برای مادرها، به‌ویژه مادرهایی است که بارداری اول خود را تجربه می‌کنند. مخصوصاً در مواردی که بارداری به‌صورت ناخواسته بوده است، مادر شوکه شده و فشار رو، فراو، را تحمل می‌کند. در این سه ماهه، اگرچه به لحاظ بدنی فعلاً نشانه‌های بارداری آن‌طور که باید ظهور نکرده‌اند، اما افسردگی بسیار شایع است.
در حالت کلی، هرگونه تغییر خلق‌وخو، احساسات منفی، عدم لذت و رضایت از زندگی و مواردی از این دست که در یک زن باردار مشاهده می‌شود، علامت وجود افسردگی دوران بارداری در اوست. علاوه بر دردها، ضعف جسم، و دیگر دشواری‌هایی که مادر در این دوران تجربه می‌کند، افسردگی هم می‌تواند مشکل را دوچندان کند و به همین دلیل لازم است در صورت شناسایی و تشخیص، نسبت به درمان آن اقدام شود.
برای این‌که از بروز افسردگی بارداری در خود پیشگیری کنید، لازم است به این چند توصیه عمل کنید:
سعی کنید تنهایی به مبارزه با مشکلات نروید و همسرتان همیشه کنارتان باشد
در انجام کارهای خانه از همسر، مادر یا نزدیکان‌تان کمک بگیرید
پیاده‌روی، ورزش سبک و نرمش را فراموش نکنید
رژیم غذایی سالم و متنوع داشته باشید
سعی کنید از تنش و استرس دوری کنید
سعی کنید خوب بخوابید و ترجیحاً قهوه و نسکافه نخورید (تا دچار بی‌خوابی نشوید)
مطالعه کنید، فیلم ببینید و غیره…
آیا درمان افسردگی دوران بارداری ممکن است؟
آزمایش آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای جفتی نیز از دیگر آزمایش‌هایی است که در سه ماهه دوم انجام می‌شود و می‌تواند مادر را دچار استرس، ترس یا در شرایط وخیم‌تر افسردگی کند.
کمرنگ شدن ارتباط با همسر
مادر، بیشتر از شش ماه است که این بارِ به قول معروف شیشه را حمل کرده و واقعاً خسته است. مدت‌ها است که خواب شب درست‌وحسابی ندارد، مدام باید به دستشویی برود، وزنش به شدت افزایش پیدا کرده و شکمش خیلی بزرگ شده است، در شکم، لگن یا ،مت‌های دیگر بدنش احساس درد دارد، معده‌اش می‌سوزد، نمی‌تواند خوب غذا بخورد یا دچار پرخوری شده، صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شود دهنش مزه خیلی بدی می‌دهد و بسیاری از این موارد که فقط یک مادر حامله درک می‌کند.
در کنار علت‌هایی که برای افسردگی دوران حاملگی مطرح شد، برخی ریسک‌فاکتورها هم هستند که می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی را در ،ن باردار افزایش دهند. این ریسک‌فاکتورها، اگر در مورد شما نیز وجود دارند، به پزشک روانشناس مراجعه کرده و با او مطرح کنید تا از ابتلا به افسردگی در امان باشید:
بارداری پرخطر
اختلالات و ناهنجاری‌های جنین
بارداری در سنین پایین
سابقه سقط جنین
سابقه افسردگی قبل از بارداری
مصرف داروهای خاص (که قطع آن ممکن است خطرساز باشد)
زن، که قبلاً تحت درمان‌های ناباروری قرار گرفته‌اند
داشتن سابقه خانوادگی افسردگی
افرادی که سابقه اذیت و سوء‌استفاده ،، کلامی یا رو، دارند
افسردگی بارداری از کی شروع می‌شود و تا کی ادامه دارد؟
داشتن استراحت کافی، نیاز یک مادر باردار است. اگر در انجام کارهای روزانه دچار مکل هستید و وقت و انرژی لازم را ندارید، بهتر است از همسر، مادر یا خواهر یا نزدیکان‌تان بخواهید تا در برخی امور کمک‌تان کنند.
داشتن رابطه گرم و عاشقانه با همسر باردار، برقراری رابطه ، مرتب با او (با رعایت اصول) و فهماندن این موضوع که او هنوز هم با وجود تغییرات ظاهری‌اش زیبا و دلپسند است، تاثیر زیادی روی جلوگیری از افسردگی دوران بارداری دارد.
باوجود این‌که احتمال نقص مادرزادی یا سایر مشکلات نوزاد به دلیل مصرف داروهای افسردگی پایین است، اما باز هم نباید ریسک کرد. فقط اگر افسردگی شما حاد است، آن هم حتماً زیرنظر پزشک دارو مصرف کنید. با‌این‌حال، تعدادی از داروهای افسردگی دوران بارداری در بالا، ،مت دارودرم، معرفی شده‌اند.
افسردگی بارداری ناخواسته به چه صورت است؟
حال اگر نتایج به نحوی باشند که نیاز به آزمایش‌های بیشتر هم باشد که چه بدتر.
شاید دلیل عمومی افسردگی در ماه‌های اول، استرس زیاد مادر درمورد بچه‌دار شدن باشد. مخصوصاً مادر، که بار اول است حامله می‌شوند، با شنیدن این‌که یک بچه در داخل بدن‌شان در حال شکل گرفتن است بسیار شوکه می‌شوند، اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند و ممکن است حتی افسرده شوند.
برخی از داروهای مجاز ض،سردگی در حاملگی عبارتند از:
مهارکنندههای بازجذب سروتونین
گزارش‌ها نشان می‌دهند که معمولاً نیمی از ،ن باردار افسرده، با این تصور که این تغییرات خلق‌وخو طبیعی است نسبت به درمان مشکل خود اقدام نمی‌کنند. سهل‌انگاری که ممکن است باعث پیشرفت افسردگی در مادر شده و او و فرزندش را حتی پس از زایمان نیز دچار مشکلات عدیده‌ای کند.
اما استرس دیگر، مربوط به آزمایش‌هایی است که در سه ماهه دوم از مادر گرفته می‌شود. معمولاً بین هفته‌های 15 تا 17 بارداری، پزشک متخصص ،ن و زایمان یک‌سری آزمایش برای مادر می‌نویسد که برای تشخیص و ارزیابی احتمال وجود نقص‌های مادرزادی، مثل سندرم داون در جنین است. جواب این آزمایش‌ها هرگز کامل و دقیق نیستند و حتی درصورتی‌که مشکلی نباشد، همین که زیر برگه نوشته شده است «این نتایج قطعی نیستند و هیچ مسئولیتی را نمی‌پذیریم» خودش استرس‌زا است.
بسیاری از علائم افسردگی دوران بارداری ممکن است به‌صورت موقت و لحظه‌ای در همه ،ن باردار وجود داشته باشند. فشار جسم، و تغییرات در حال وقوع در بدن می‌تواند باعث بروز برخی از این علائم در همه شود. به،وان مثال، این‌که زیاد می‌خوابید یا همیشه خسته هستید، ،وماً به م،ی افسرده بودن شما نیست. با این حال، اگر نشانه‌های زیر را برای بیش از دو هفته مداوم مشاهده می‌کنید، احتمالاً به افسردگی حاملگی دچار هستید و لازم است یک پزشک شما را ویزیت کند.
این استرس‌ها، به‌ویزه زم،که بارداری اول مادر است و ناخواسته نیز اتفاق افتاده شدیدتر هستند.
معمولاً استفاده از دارو، در مورد افسردگی‌های حاد توصیه می‌شود و اغلب هم در سه ماه اول بارداری هیچ پزشکی آن را توصیه نمی‌کند. بعد از ماه چهارم، درصورت ،وم استفاده از دارو نیز پزشک متخصص توصیه می‌کند آن را در ماه‌های پای، بارداری به تدریج قطع کنید تا از بروز علائم ، آن در نوزاد جلوگیری شود.
اگر فکر می‌کنید تنها چند مورد از علائم افسردگی بارداری را دارید و اوضاع‌تان خوب است، می‌تو،د با یک سری درمان‌های طبیعی نیز احساسات منفی ایجاد شده در خود را برطرف کنید.
مهم‌ترین عواملی‌که زمینه‌ساز بروز افسردگی پس از زایمان در مادران هستند عبارتند از:
سن مادر
عوارض زایمان و بارداری
تعارض‌های ،شویی و عدم دریافت حمایت
و سابقه افسردگی در دوران بارداری یا قبل از آن
ترشح این هورمون‌ها، هرچقدر که بیشتر باشد، برای سلامت مادر و جنین بهتر است، اما ممکن است به لحاظ روحی مادر را اذیت کند. هورمون گنادوتروپین جفتی انس، هورمونی است که باعث ویار در مادر می‌شود و هورمون‌های استروژن و پروژسترون نیز باعث می‌شوند مادر احساس خستگی، ناامیدی، پوچی، غم و اندوه کند و در موارد حادتر، به افسردگی دوران بارداری دچار شود.
ترس از عدم کنترل امور و استرس آینده
افسردگی دوران بارداری به هیچ،وان شوخی نیست و باید جدی گرفته شود. در صورت تداوم این مشکل، هم مادر و هم جنین ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند، ضمن این‌که افسردگی می‌تواند پس از تولد نوزاد نیز مشکل‌ساز شود. درصورتی که علائم افسردگی در خودتان یا همسر باردارتان وجود دارد، می‌تو،د برای سایت ،ت‌دهی از بهترین پزشکان روانشناس و روانپزشک در تهران از سایت دکتردکتر اقدام نمایید.
دلایل افسردگی در سه ماهه سوم بارداری
این مطلب از دکتردکتر، به‌ویژه برای آن دسته از مادران بارداری تهیه شده است که قرار است به‌زودی یک نوزاد شیرین به دنیا هدیه کنند و احساس می‌کنند افسرده شده‌اند.
افسردگی دوران بارداری چیست؟
در مورد مدت زمان استمرار افسردگی نیز باید فاکتورهای زیر را بررسی کرد:
افسردگی در چه حدی است؟
دلیل افسردگی چیست؟
همسر و اطرافیان نزدیک چقدر برای درمان همراه مادر باردار هستند؟
رابطه عاطفی و ، مادر چگونه است؟
چه روش درم، در پیش گرفته شده است؟
قرص افسردگی برای بارداری کدام است؟ آیا مصرف آن مضر است؟
اول از هرچیز، این نکته را در نظر داشته باشید که داشتن افسردگی هنگام بارداری یا پس از زایمان، بسیار شایع بوده و بسیاری از مادران نیز همانند شما درگیر آن هستند. پس با توجه به این موضوع، هرگونه خجالت یا شرم را کنار گذاشته، با مشکلی که پیش آمده منطقی برخورد کنید و به یک پزشک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.
ترشح میزان بالای هورمون گنادوتروپین جفتی انس، نیز بی‌تاثیر نیست.
آیا افسردگی در بارداری و ،ت ربطی به هم دارند؟
زمان زیادی تا به دنیا آمدن نوزاد نمانده و اگر به،وان یک مادر، افسرده شوید، نخواهید توانست یک مادر قوی باشید. شما قرار است چند ماه از یک موجود فوق‌العاده ضعیف، بی‌پناه و حساس مراقبت کنید که همه زندگی شما است. برای این‌که بتو،د مادری قوی و شاداب برای نوزاد شیرینی باشید که چند ماه بعد پا به دنیا می‌گذارد، لازم است موارد زیر را کنترل کنید:
خستگی
با‌این حال، برخی از دلایل هستند که می‌توانند سبب‌ساز افسردگی در این سه ماهه شوند:
تعیین ،ت جنین
هر خانمی، با دیدن دو خطر قرمز روی بیبی‌چک و بعد گرفتن نتیجه مثبت آزمایش بارداری، دچار ترس و استرس می‌شود. به‌ویژه در مورد مادر، که برای بارداری آمادگی ندارند و به‌صورت ناخواسته باردار شده‌اند، دریافت جواب مثبت از آزمایشگاه می‌تواند تپش قلب، ترس و وحشت شدید یا حتی افسردگی در پی داشته باشد.
آغاز ترشح هورمون‌ها
در سه ماهه دوم بارداری، که میزان ترشح هورمون گنادوتروپین جفتی انس، کاهش یافته یا کاملاً قطع شده است، مادر معمولاً احساس بهتری دارد. بسیاری از مادران، در این سه ماهه ویار ندارند و می‌توانند هرچه که دوست دارند یا برایشان مفید است را بخورند. درضمن، خطر سقط جنین نیز در این سه ماهه تقریباً از بین رفته، و مادر خبر بارداری‌اش را به دیگران نیز می‌دهد و به همین دلیل مراقبت‌ها از او بیشتر می‌شود.
درنهایت، اگر تجربه‌ای درخصوص افسردگی در دوران بارداری دارید، یا سوالی برایتان پیش آمده که مطلب بالا نتوانسته جوابگوی آن باشد، می‌تو،د با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
تنها راه غلبه بر افسردگی دوران بارداری در این روزها، استراحت و داشتن آرامش است و این‌که سعی کنید تا جایی که می‌تو،د به خودتان و جنین‌تان برسید.
پیشگیری از افسردگی دوران بارداری
باید بد،د که داشتن رابطه ، در دوران بارداری، مخصوصاً در ماه سوم به بعد هیچ ایرادی ندارد و حتی برای سلامت روحی و جسمی مادر و جنین خوب هم هست. بعد از ماه چهارم، شکم شروع به بزرگ شدن می‌کند و یکی از استرس‌هایی که ،ن باردار در این دوره دارند، ،اب شدن ظاهرشان است.
نورتریپتیلین‌ها در این دسته از داروهای ض،سردگی قرار می‌گیرند. این داروها، معمولاً به مادر، تجویز می‌شوند که داروهای دیگر روی آنها کارساز نبوده است. مصرف این داروها نیز به‌ویژه در سه ماهه‌های دوم و سوم بارداری، خونریزی پس از زایمان را افزایش می‌دهند.
این دسته از داروهای مجاز ض،سردگی، که برای مادران باردار با افسردگی حاد تجویز می‌شوند شامل سیتالوپرام، فلو،تین یا سرترالین هستند. توجه داشته باشید که مصرف این داروها، خصوصاً سرترالین می‌تواند خونریزی پس از زایمان را به شدت افزایش دهد.
افسردگی دوران بارداری شوخی نیست…
همین می‌تواند زمینه‌ساز احساس ترس، استرس و ناامیدی در مادر شود و او را به سمت افسردگی سوق دهد.
دلایل افسردگی در سه ماهه دوم بارداری
روان‌درم، شخصی، پیروی از یک‌سری توصیه‌های ساده است که می‌تواند علائم افسردگی را در شما کاهش داده، در صورت خفیف بودن آن را درمان کند. این توصیه‌ها عبارتند از:
زمان‌بندی کارها
استحمام روزانه و رسیدگی به موها و بدن
استفاده مرتب از میوه‌ها و سبزیجات تازه
داشتن خواب کافی به‌ویژه در شب (حداقل 8 ساعت)
رفتن به مسافرت، حتی شده مسافرت‌های کوتاه (بسته به وضعیت بدنی مادر)
پیاده‌روی روزانه و هواخوری
انجام کارهایی که دوست دارید (مثل نقاشی کشیدن، آشپزی یا غیره…)
سعی در داشتن افکار مثبت
یوگا
مصرف منظم ویتامین‌ها زیر نظر پزشک متخصص ،ن
کنترل این استرس، بیشتر بر عهده همسر است، تا با القای این واقعیت که دختر یا پسر، مهم سلامت مادر و فرزند است، آرامش را به قلب مادر باردار تزریق کرده و از بروز افسردگی در وی جلوگیری کند.
