خلط چیست و چطور می‌توان آن را درمان کرد؟

خلط همان مخاطی است که بدن برای مراقبت از بافت‌های حساس در مجاری هوایی تولید می‌کند.  تغییر در رنگ، ضخامت یا کمیت خلط می‌تواند نشان‌دهنده مشکلی در سلامت مانند عفونت تنفسی، بیماری ریوی یا سرطان باشد. هنگامی که عفونت بروز می‌کند، غدد راه هوایی با ایجاد مخاط ضخیم‌تر و ،بنده برای مبارزه با آن خلط تولید می‌کنند. آ،ژی یا حساسیت یکی دیگر از دلایل ایجاد خلط اضافی است و باعث می‌‌شود که سیستم ایمنی بدن بیش از حد واکنش نشان بدهد و هیستامین تولید کند. در زمان وقوع خلط به‌خاطر عفونت شدید و آسم نیاز به مراجعه به پزشک و پیگیری جدی اوضاع پیش می‌آید. در این مقاله به شما می‌گوییم که خلط چیست و چه علائم، دلایل و درمان‌هایی دارد.

برای مطالعه این مقاله به حدود ۶ دقیقه زمان نیاز دارید.

خلط چیست؟

خلط چیست و تفاوتی با بلغم دارد؟ خلط و بلغم نوع خاصی از مخاط است که از ریه‌ها و گلو به وجود می‌آید. این مخاط کمی غلیظ‌تر از مواردی است که در بینی و سینوس‌های شما تولید می‌شوند. در بیشتر مواقع، سرفه خلط‌دار نگران‌کننده نیست و حتی به پاک‌، محرک‌ها و عفونت‌ها از ریه‌ها کمک می‌کند.

بافت مخاط از موسین (mucins) و سایر پروتئین‌ها تشکیل شده است. بدن برای مرطوب نگه‌داشتن بافت‌های نازک و ظریف نواحی حساس مانند مجاری تنفسی مخاط تولید می‌کند.

خلط از سطوح حساس داخل بدن محافظت می‌کند و موجب به دام‌انداختن و حذف ذرات ریز مواد خارجی خطرناک می‌شود. گاهی اوقات، ریه‌ها مخاط بیش از حد تولید می‌کنند. بدن سعی می‌کند این مقدار اضافی را با سرفه‌ خلط‌دار دفع کند.

علائم خلط گلو چیست ؟

نشانه‌های خلط چیست و با چه علائمی ظاهر می‌شود؟ خلط به دلایل مختلفی به‌وجود می‌آید و بنا به وضعیت هر فرد می‌تواند با نشانه‌های زیر همراه باشد:

• سرفه
• تب
• ،ز
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• خستگی
• سردرگمی، به ویژه در افراد مسن

دلایل ایجاد خلط چیست ؟

بدن به دلایل مختلفی خلط تولید می‌کند. برای رفع و کنترل این مخاط باید بد،د که علت ایجاد خلط چیست و چرا به‌وجود می‌آید. از جمله عوامل شکل‌گیری این نوع مخاط در مجاری تنفسی و خلط چیست ؟ باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• سیگارکشیدن
• ابتلا به آسم
• فیبروز سیستیک
• عفونت مجاری تنفسی

سیگارکشیدن

سیگار خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله سرطان ریه، برونشیت مزمن و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) را افزایش می‌دهد. یکی از دلایل تولید بیش از حد مخاط، محافظت از ریه‌ها در برابر آسیب ناشی از ذرات خارجی است.

برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که سیگار می‌تواند پروتئینی را در ریه‌های افراد سیگاری مبتلا به برونشیت مزمن سرکوب کند. معمولا این پروتئین سلول‌های مخاطی ناخواسته را از بین می‌برد.

با این حال، به نظر می‌رسد که سیگارکشیدن با کاهش عملکرد این پروتئین از این امر جلوگیری می‌کند و منجر به تولید بیش از حد مخاط می‌شود.

ابتلا به آسم

افراد مبتلا به آسم راه‌های هوایی حساس به محرک‌های حساسیت‌زا مانند گرده گل و آلودگی هوا دارند. آنها بیشتر از دیگران در معرض خطر عفونت تنفسی هستند. این عوامل می‌توانند منجر به التهاب راه‌های هوایی شوند.

در نتیجه، منبع قابل اعتماد راه‌های هوایی هنگام تلاش برای محافظت از خود، مخاط اضافی تولید می‌کنند. گزینه های درم، شامل شناسایی و اجتناب از محرک‌ها و استفاده از داروهای استنشاقی برای مدیریت یا جلوگیری از حملات است.

فیبروز سیستیک

فرد مبتلا به فیبروز کیستیک (CF) دارای ویژگی‌هایی ژنتیکی است که باعث می‌شوند بدن مخاط غلیظ تولید کند. این مخاط غلیظ غیرعادی می‌تواند راه‌های هوایی را مسدود کند و باعث مشکلات تنفسی شود.

مخاط غلیظ موجود در این وضعیت به محیطی ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها تبدیل می‌شود و خطر عفونت را افزایش می‌دهد. گزینه‌های درم، هم به‌شرح زیر هستند:

• داروهایی که به تغییر پروتئینی کمک می‌کند که عامل تولید مخاط بیشتر است.
• حذف و تخلیه دستی خلط
• جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های تنفسی

عفونت مجاری تنفسی

خلط و عفونت گلو با هم در ارتباط مستقیم‌اند. خلطی که رنگ متفاوتی با بزاق دارد، احتمالا نشانه عفونت دستگاه تنفسی تحت، است. این وضعیت بر ریه‌ها اثر منفی می‌گذارد. خلط در برخی عفونت‌های باکتریایی‌ رنگی غلیظ پیدا می‌کند و بدبو می‌شود.

با عقب نشینی عفونت، رنگ خلط چیست و چگونه می‌شود؟ رنگ روشن‌تر می‌شود. وجود آنزیمی به نام میلوپرا،یداز(myeloperoxidase ) است که به خلط در طول عفونت، رنگ سبز می‌دهد. از جمله دلایل بروز عفونت‌های مجاری تنفسی به موارد زیر دقت کنید:

• کووید-۱۹
• آنفولانزا
• برونشیت
• ذات‌ا،یه
• بیماری سل

کووید-۱۹

خلط در کرونا هم رخ می‌دهد. برخی از افراد مبتلا به کووید-۱۹سرفه خشک دارند، اما حدود ۳۰درصد از آنها بدون خلط سرفه می‌کنند. چنین وضعیتی می‌تواند مشکلات تنفسی را تشدید کند. رابطه مستقیمی میان خلط و عفونت گلو در انواع سویه‌های کووید-۱۹ وجود دارد.

آنفولانزا

آنفولانزا نوعی عفونت ویروسی است. فرد مبتلا به آنفولانزا دچار خلط سبز یا زردرنگ می‌شود. برای پر، از ابتلا به این بیماری باید در زمان من، سال، اقدام به وا،ن‌زدن کنید.

برونشیت

برونشیت عفونت راه‌های هوایی اصلی ریه ی،ی برونش‌ها است. زم، که برونش‌ها ملتهب می‌شوند، مخاط اضافی تولید می‌کنند. امکان دارد که این وضعیت با سرفه توأم با خلط شفاف، خا،تری یا سبز رنگ همراه شود.

برونشیت حاد حدود ۳ هفته طول می‌کشد و معمولا بدون درمان از بین می‌رود. درمان شامل استراحت، نوشیدن مایعات زیاد و مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد است.

ذات‌ا،یه

ممکن است که فرد مبتلا به ذات‌ا،یه سرفه خشک یا سرفه‌ای داشته باشد که خلط غلیظی به رنگ زرد، سبز، قهوه‌ای یا خونی ایجاد می‌کند. دلیل شکل‌گیری این بیماری هم نوعی عفونت ویروسی یا باکتریایی است که منجر به تورم بافت ریه می‌شود.

بیماری سل

خلط و سل به یکدیگر ارتباط دارند. سل (TB) نوعی عفونت باکتریایی است که معمولا ریه‌ها را درگیر می کند اما می تواند در سایر ،مت‌های بدن مانند معده هم رخ بدهد. ممکن است که فرد مبتلا به سل در ریه‌ها، خون یا خلط رگه‌های خونی را سرفه کند.

خلط و سرطان ریه

شایع‌ترین علائم سرطان ریه عبارتند از سرفه‌، شدید، نفس‌نفس‌زدن و سرفه‌ای که توأم با دفع خلط‌های خونی از گلو است. این نشانه‌ها باید جدی گرفته شوند.

خلط و عفونت گوش

در عفونت گوش، لوله‌های باریکی که از گوش می، به سمت بالا در پشت گلو کشیده می‌شوند (لوله‌های استاش) می‌توانند متورم و مسدود شوند. این وضعیت منجر به تجمع خلط و مخاط در گوش می، می‌شود. این مخاط می‌توانند عفونی شوند و علائم عفونت گوش را ایجاد کنند.

خلط و سینوزیت

افراد مبتلا به عفونت سینوسی اغلب متوجه می‌شوند که خلط سبز یا زردی سرفه می‌کنند یا مخاطی از بینی خود بیرون می‌دهند که رنگ روشنی دارد. سینوزیت باعث تولید خلط زیادی می‌شود.

خلط گلو در بارداری

افزایش حجم خون و نوسانات هورمونی در دوران بارداری احتمالاً به تولید مخاط اضافی در بدن منجر می‌شود. بدن از طریق بینی این مخاط را در قالب خلط دفع می‌کند. مخاط اضافی می‌تواند سینوس‌ها را مسدود کند و از گلو خارج شود. این مخاط ایجاد خلط و آبریزش بینی می‌شود. برای تخلیه خلط پشت حلق یا پشت گلو باید از روش غرغره‌، آب‌نمک کمک بگیرید.

خلط گلو در کودکان

خلط گلو در نوزادان و کودکان هم به‌وجود می‌آید. بخشی از این گلودردها ناشی از عفونت‌های باکتریایی است که باید تحت تجویز پزشک با آنتی‌بیوتیک‌ها بهبود پیدا کنند. در صورت وجود خلط در گلوی کودکان و نوزادان حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید.

انواع خلط چیست ؟

خلط انواعی دارد که در دسته‌بندی زیر قرار می‌گیرند:

• خلط چرکی؛ خلط ضخیم زرد/سبز عفونی و نشانه ذات ا،یه، برونشکتازی و آبسه
• موکوئید (Mucoid)؛ خلط شفاف، خا،تری/سفید و نشانه بیماری انسدادی مزمن ریه و آسم
• سروز (Serous)؛ خلط شفاف، کف آلود، می تواند صورتی باشد و نشانه مشکل ریوی
• خلط خونی؛ نشانه آمبولی ریه، اختلالات ،ه‌شدن، عفونت

خلط گلو

وقتی نفس می‌کشید، آ،ژن‌ها، ویروس‌ها، گرد و غبار و سایر مواد زائد به مخاط بینی می‌،بند و سپس از سیستم تنفسی خارج می‌شوند. گاهی اوقات، بدن می‌تواند بیش از حد مخاط گلو بسازد که نیاز به پاک‌سازی مکرر دارد.

خلط سینه

بدن شما به طور طبیعی هر روز مخاط می‌سازد و وجود آن ،وماً نشانه‌ای از مشکلی خاص نیست. بدن روزانه حدود یک لیتر مخاط تولید می‌کند. اما مصرف بیش از حد آن، به خصوص در جایی مانند ریه‌ها، می‌تواند آزاردهنده باشد و احتمالاً نشانه‌ای از یک مشکل جدی است. برای مثال، رفلا، زیاد اسید معده می‌تواند باعث ایجاد خلط سینه شود.

خلط شبانه

دلیل اصلی اینکه احتمالا در شب بیشتر سرفه می‌کنید، قانون گرانش است. هنگامی که دراز می‌کشید، مخاط به طور طبیعی در گلو شروع به تجمع می‌کند. این موضوع باعث می شود که واکنش سرفه رخ بدهد و نیاز به تخلیه مخاط وجود داشته باشد.

خلط شور

آ،ژی‌ها و عفونت‌های سینوسی می توانند با آبریزش بینی همراه شوند و در نتیجه طعم  شوری در دهان ایجاد کنند. هنگامی که بیمار می شوید، مخاط بینی در سمت گلو جمع می‌شود. هنگامی که این مایع با بزاق دهان ،یب می شود، احساس شوری را حس می‌کنید.

خلط صبح

علل سرفه همراه با خلط در صبح، آن است که بدن می‌خواهد در راستای از بین‌بردن و پا،ازی محرک‌ها از سیستم تنفسی تلاش کند. از دلایل اصلی چنین واکنشی در بدن باید به سرماخوردگی اشاره کنیم.

چه زم، خلط غیرطبیعی است؟

اگر خلط قرمز، صورتی یا خونی سرفه می‌کنید، باید از سوی پزشک معاینه شوید. ممکن است در برخی موارد، چنین وضعیتی به عفونت یا سرطان مرتبط باشد.

اگر سیگاری هستید و خون سرفه می‌کنید هم وضعیتتان نگران‌کننده است و نیاز به پیگیری دقیق‌تر وجود دارد. خلط سبز و زرد هم غیرعادی است و می‌تواند نشان‌دهنده نوعی عفونت باکتریایی یا ویروسی، مانند ذات‌ا،یه، یا فیبروز کیستیک باشد.

برای پیگیری خلط غیرعادی باید به پزشک مراجعه کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای ،ت‌گرفتن از پزشکان هم استفاده از سیستم ،ت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر است.

رنگ خلط نشانه چیست؟

رنگ خلط چیست و باید چه رنگی باشد؟ واقعیت این است که رنگ‌های مختلف خلط می‌توانند نشان دهند که هر فرد بیمار است و مشکلی دارید یا خیر. به ج، زیر در این زمینه دقت کنید:

رنگ	دلیل
خلط سفید کف‌دار یا خا،تری روشن	مشکلات ریوی، حساسیت یا عفونت ویروسی (در صورت زیادبودن خلط)
خلط سبز یا زرد	عفونت باکتریایی یا ویروسی، مانند ذات ا،یه، یا فیبروز کیستیک، نوعی بیماری ارثی شامل تجمع بیش از حد مخاط
قهوه‌ای	اغلب در افراد سیگاری و مبتلایان به بیماری سیاه ریه رخ می‌دهد
صورتی	نشان‌دهنده ادم ریوی (مایع روی ریه‌ها)، ناشی از شرایطی مانند نارسایی احتق، قلب
قرمز	نشانه‌ای از آسیب داخلی، سرطان ریه یا آمبولی ریه (PE)

چه زم، به پزشک مراجعه کنیم؟

زمان مراجعه به پزشک برای درمان خلط چیست و چه‌موقع باید به پیگیری وضعیت مشغول شوید؟ اگر دچار یکی از وضعیت‌های زیر هستید، باید به پزشک مراجعه کنید:

• آسم
• سل
• برونشیت
• ذات ا،یه
• دچاربودن به سرفه‌ای که شدید است یا از بین نمی‌رود.
• آثار خون در خلط دیده می‌شود.

هر فردی که علائم زیر را دارد باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشد:

• مشکل در نفس‌کشیدن
• درد قفسه سینه
• ضربان قلب سریع
• سرفه‌، خونی
• گیجی
• تب بالا

کشت خلط

امکان دارد که پزشک آزمایش کشت خلط را برای فردی توصیه کند که مخاطش در گلو و نواحی تنفسی تغییراتی داشته است. دلایل این کار به‌شرح زیر هستند:

• علت تغییرات خلط را شناسایی کند.
• نظارت بر نحوه عملکرد درمان برای یک بیماری موجود پیش برود.
• سطح شدت وضعیت مشخص شود.

برای انجام آزمایش کشت خلط، فرد باید دهان خود را با آب شست‌وشو بدهد، نفس عمیق بکشد و سپس در ظرفی سرفه کند. برای تسهیل تولید خلط، ممکن است که پزشک:

• روی سینه فرد ضربه بزنید تا خلطش شل شود.
• از فرد بخواهید بخار نمکی را استنشاق کند.
• از برون،کوپی استفاده شود، ی،ی یک لوله نازک و روشن با یک برس کوچک در انتهای آن از دهان و داخل مجاری تنفسی برای جمع‌آوری نمونه عبور داده شود.
• شاید لازم باشد که فرد ۲ ساعت پیش از انجام آزمایش از خوردن یا آشامیدن خودداری کند.

درمان خلط چیست ؟

روش‌های مختلفی برای درمان خلط وجود دارد. باید ببینید که علت بروز آن چیست. برای مثال، درمان خلط چرکی مست،م مراجعه به پزشک و مصرف داروهای من، است. از روش‌های عمومی برای درمان خلط‌های مختلف به موارد زیر دقت کنید:

• درمان‌های خانگی
• درمان دارویی خلط

درمان خانگی خلط

برای درمان خلط در خانه می‌تو،د از اقدامات زیر کمک بگیرید:

• مرطوب‌، هوا
• غرغره‌،
• گرم و پرآب نگه‌داشتن بدن
• مصرف مواد مقوی برای مجاری تنفسی
• استفاده از روغن اکالیپتوس

درمان دارویی خلط

داروهای بدون نسخه‌ای وجود دارند که برای درمان فوری خلط پشت حلق کاربرد دارند. به ،وان مثال، داروهای ضد‌احتقان می‌توانند مخاطی را که از بینی شما جاری می‌شود، به‌طور مؤثری کاهش بدهند.

این مخاط خلط محسوب نمی‌شود، اما می تواند منجر به احتقان قفسه سینه شود. داروهای ضداحتقان با کاهش تورم در بینی و باز‌، راه‌های هوایی کار می‌کنند.

می‌تو،د ضد‌احتقان های خوراکی را به شکل‌های زیر پیدا کنید:

• قرص یا کپسول
• مایعات یا شربت‌ها
• پودرهای طعم‌دار
• اسپری‌های ضداحتقان بینی

 داروهای تجویزی

اگر شرایط یا عفونت خاصی دارید، پزشک داروهایی را برای درمان علت اصلی علائم شما تجویز می‌کند. در صورت داشتن بیماری مزمن ریوی، مانند فیبروز کیستیک، داروهای داروی قوی خلط آور وجود دارند که می‌توانند مخاط را رقیق کنند.

داروهای مختلفی وجود دارد که می‌توانند تجمع مخاط اضافی را درمان کنند:

• ا،پکتورانت‌ها در درمان خلط گلو و بینی موثرند. این‌ها مخاط را رقیق می‌کنند و موجب سرفه موثرتر برای پا،ازی راه‌های هوایی می‌شوند.
• گایافنزین (Guaifenesin) اسم شربت خلط‌آور رایجی است که به ویژه در از بین‌بردن احتقان در قفسه سینه در درمان خلط و عفونت گلو موثر واقع می‌شود.
• داروی دورناز آلفا هم استنشاق می‌شود و موثر است چون می‌تواند به‌طور موقت از تجمع مخاط در راه‌های هوایی جلوگیری کند.

درمان خلط رفلا، معده

برای درمان خلط زیاد ناشی از مشکلاتی نظیر رفلا، معده باید به تجویز پزشک از آنتی‌اسیدها، مسدودکننده‌های هیستامین، مهارکننده‌های پمپ پروتون و در نهایت جراحی استفاده شود.

درمان خلط و گرفتگی صدا

درمان خلط و گرفتگی صدا هم با استفاده از برخی داروها مانند موکولیتیک ممکن می‌شود. این دارو باعث رقیق وروان‌ نگه‌داشتن ترشحات تنفسی است. این دارو با ،وان گایافنزین در داروخانه‌ها در دسترستان قرار می‌گیرد.

داروی ضد خلط کودکان

برای درمان خلط غلیظ و معمولی گلوی کودکان هم باید از گایافنزین کمک بگیرید. این دارو با رقیق و شل‌شدن مخاط در مجاری تنفسی، پا،ازی احتقان و تسهیل تنفس عمل می‌کند.

آب لیموترش را با کمی عسل در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و چند بار در روز به کودکان بدهید تا گلو را تسکین دهند و خلط را به طور موثر درمان کنند.

عوارض خلط چیست ؟

خلط و مخاط می‌توانند برای بدن مفید باشند، اما تولید بیش از حد آنها باعث موارد زیر است:

• مشکلات تنفسی
• افزایش خطر عفونت ثانویه

خوردن خلط گلو

خوردن خلط گلو ایراد دارد؟

خوردن خلط گلو مضر یا بیماری‌زا نیست. خلط پس از بلعیده‌شدن هضم و جذب می‌شود. هرچند که این کار ناخوشایند است اما هیچ ایرادی ندارد و عارضه‌ای هم به وجود نخواهد آورد.

به علائم دقت کنید

حواستان باشد که خلط و تغییراتش حرف‌های زیادی درباره سلامت بدن دارند. بنابراین، همیشه حواستان به نشانه‌ها باشد و با بررسی رنگ و بافت خلط به پیگیری وضعیت در صورت نیاز بپردازید.

اگر درباره اینکه خلط چیست و باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد، باز هم سوالی دارید، حتما از ما بپرسید تا به‌کمک کارشناسان به شما پاسخ بدهیم.

سوالات متداول خلط

منابع:

oxfordmedicaleducation.com

healthline.com

medicalnewstoday.com