دکسترومتورفان؛ کاربرد، مشخصات، عوارض و تداخلات چیست؟

د،ترومتورفان (Dextromet،rphan) برای تسکین سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا استفاده می‌شود. دقت کنید که نباید از این دارو جهت درمان سرفه‌های مزمن ناشی از سیگار کشیدن، آسم یا آمفیزم (نوعی بیماری ریوی) یا زم، استفاده شود که مقدار غیرعادی مخاط یا خلط همراه با سرفه وجود دارد. د،ترومتورفان با اثر مستقیم بر مرکز سرفه در مغز، این وضعیت را تسکین می‌دهد. این دارو بدون نسخه در دسترس است. فراموش نکنید که هیچ دارویک بدون نسخه (OTC) مانند این مورد را به نوزاد یا کودک زیر ۴ سال ندهید. ممکن است، استفاده از این داروها در کودکان بسیار کوچک عوارض جانبی جدی ایجاد کند. پزشک متخصص عفونی یا متخصص ریه باید داروی مذکور را تجویز کند. د،ترومتورفان نباید با بعضی از داروها از جمله کدئین‌ها هم‌زمان مصرف شود.

در ادامه درباره مشخصات دارو، تداخلاتش، اثرگذاری و موارد دیگر می‌خو،د. خواندن مطلب در حدود ۵ دقیقه طول می‌کشد.

د،ترومتورفان چیست؟

این قرص برای درمان چه بیماری‌ها و مشکلاتی مصرف می‌شود؟ د،ترومتورفان برای درمان سرفه خشک ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا است. این دارو می‌تواند روی سیگنال‌هایی از مغز اثر بگذارد که تحریک‌کننده سرفه‌اند و این وضعیت را تسکین بدهد و کنترل کند.

این دارو در بسیاری از داروهای ،یبی هم وجود دارد. باید دقت کرد که امکان درمان هر سرفه‌ای با آن وجود ندارد. لازم است، بد،د که اشکال مختلف دارو با نام‌های تجاری زیر موجود است:

• دلسیم ۱۲ساعته (Delsym 12-،ur Cough)
• ویک دی‌کوییل (Vicks DayQuil Cough)
• تریامینیک (Triaminic)

اشکال دارویی

‌این دارو به شکل‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شود:

• محلول
• قرص
• کپسول ژله‌ای
• سوسپانسیون
• شربت د،ترومتورفان پی
• د،ترومتورفان قطره خوراکی

شربت د،ترومتورفان پی ۶۰ هم ،یبی است از د،ترومتورفان و پسودوافدرین که برای رفع التهابات دستگاه فوق، مانند مشکلات سینوس‌ها کاربرد دارد. از د،ترومتورفان هیدروبروماید ۱۵ میلی‌گرم هم به‌منظور درمان مشکلات سرماخوردگی و سینوزیت استفاده می‌شود.

شربت د،ترومتورفان مانند دیفن‌هیدرامین ضداحتقان هم هست. این دارو هم یک سرکوب‌کننده سرفه است که بر ،مت خاصی از مغز (مرکز سرفه) اثر می‌گذارد و میل به سرفه را کاهش می‌دهد و هم حاوی یک ضداحتقان است که به رفع علائم گرفتگی بینی کمک می‌کند.

نحوه عملکرد دارو چیست؟

دارو برای تسکین موقت سرفه‌های بدون خلط ناشی از برخی عفونت‌های مجاری هوایی (مانند سینوزیت، سرماخوردگی) استفاده می‌شود. از د،تورمتورفان برای گلودرد و به ،وان داروی سرماخوردگی و مشکلات مشابه بهره می‌برند.

چنین محصولی نباید برای سرفه‌های مداوم ناشی از سیگارکشیدن یا مشکلات تنفسی طول،‌مدت (مانند برونشیت مزمن، آمفیزم) به‌کار برود؛ مگراینکه پزشک آن را تجویز کند.

محصول حاوی سرکوب‌کننده سرفه است و با کاهش احساس نیاز به سرفه عمل می‌کند. د،ترومتورفان سرفه را تسکین می‌دهد اما علت آن را از بین نمی‌برد و بهبودی را تسریع نمی‌کند.

این دارو با کاهش فعالیت در بخشی از مغز کار می‌کند که باعث سرفه می‌شود. اثرات دارویی معمولا بعد از ۱۵- ۳۰ دقیقه شروع می‌شود، در حدود ۲ تا ۳ ساعت به حدا،ر می‌رسد و در ۶ ساعت یا قبل از آن به پایان می‌رسد.

دوز و نحوه مصرف

این دارو را به صورت خوراکی، معمولا هر ۴ تا ۱۲ ساعت، برای درمان گلودرد و سرماخوردگی یا طبق دستور پزشک مصرف کنید. در حالت بروز ناراحتی معده، هم با غذا یا شیر مصرف شود. استفاده نادرست از این دارو می‌تواند به آسیب جدی، مانند آسیب مغزی، تشنج، مرگ بیانجامد.

اگر شکل سوسپانسیون دارو را مصرف می‌کنید، قبل از اندازه‌گیری دوز، محصول را به خوبی تکان بدهید. تعیین دوز به موارد زیر بستگی دارد:

• بر اساس محصولی که مصرف می‌کنید.
• وضعیت پزشکی
• پاسخ به درمان
• سن

این دارو اگر طبق دستور مصرف شود بی‌خطر است. د،ترومتورفان مواد مخدر نیست اما برخی از افراد مقادیر بسیار بالایی از این دارو را برای احساس خوب و توهم مصرف می‌کنند. چنین اقدامی خطرناک است. افزایش دوز این دارو با هدف خودکشی هم خطرناک است و می‌تواند منجر به اغما و مرگ شود.

بهترین زمان مصرف

زمان مصرف چه‌موقع است؟ معمولا هر ۴ تا ۱۲ ساعت در صورت نیاز مصرف می‌شود. دستورالعمل‌های روی بسته یا بر،ب نسخه را به دقت دنبال کنید و از پزشک عفونی یا متخصصان دیگر یا داروساز خود بخواهید هر ،متی را که متوجه نمی‌شوید، برای شما توضیح بدهد. در صورت بروز ناراحتی معده هم باید با غذا یا شیر مصرف شود.

نگهداری از قرص

این دارو را در جعبه خودش و به دور از دسترس کودکان نگه دارید. شرایط نگهداری هم به‌شرح زیر است:

• در دمای اتاق
• به دور از گرما و رطوبت

عوارض

این دارو می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. اگر هر یک از این علائم شدید است یا از بین نمی‌رود، به پزشک خود اطلاع دهید:

• سرگیجه
• سبکی سر
• خواب‌آلودگی
• عصبی‌‌بودن
• بی‌قراری
• حالت تهوع
• استفراغ
• دل‌درد

تداخلات دارویی

قبل از مصرف، اگر از هر یک از داروهای زیر استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید:

• سلکو،یب (Cele،ib)
• سیناکلست (Cinacalcet)
• داریفناسین (Darifenacin)
• ایماتینیب (Imatinib)
• کینیدین (Quinidine)
• رانولازین (Ranolazine)
• ریتونویر (Ritonavir)
• سیبوترامین (Sibutramine)
• تربینافین (Terbinafine)
• داروهایی برای درمان فشار خون بالا
• داروهای ض،سردگی مانند فلو،تین

این فهرست کامل نیست و داروهای متعدد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند با د،ترومتورفان تداخل داشته باشند. در مورد تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه‌ای که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.

این فهرست شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، محصولات گیاهی و داروهای تجویز شده ازسوی سایر پزشکان دیگر هم می‌شود. بدون اطلاع پزشک خود مصرف داروی جدید را شروع نکنید.

موارد احتیاط

هرگز دوزی بیشتر از مقدار تجویزشده مصرف نکنید. یادتان باشد که در برخی موارد نادر، امکان وابستگی به این دارو در صورت مصرف طول،‌مدت وجود دارد. این وابستگی هم رو، خواهد بود و هم جسمی.

د،ترومتورفان در بارداری و شیردهی

مطالعات بر روی ،ن نشان می‌دهد که این دارو در دوران شیردهی خطر زیادی برای نوزاد ندارد. برای مصرف هر دارویی در دوران بارداری باید با پزشک مشورت کنید. بااین‌حال، براساس برخی مطالعات، استفاده از این دارو در دروان بارداری خطرات زیادی ندارد.

د،ترومتورفان اطفال

امکان استفاده از این دارو در گروه سنی پایین‌تر هم وجود دارد:

• برای کودکان بالای ۱۲ سال؛ ۵ تا ۱۵ میلی‌گرم هر دو تا چهار ساعت، در صورت نیاز.
• کودکان ۶ تا ۱۲ساله ؛ ۵ تا ۱۵ میلی‌گرم هر دو تا شش ساعت، در صورت نیاز.
• کودکان ۴ تا ۶ ساله؛ ۵ میلی‌گرم هر چهار ساعت، در صورت نیاز.
• کودکان و نوزادان تا ۴ سال؛ مصرف توصیه نمی‌شود. در ضمن، شربت د،ترومتورفان هم برای کودکان یک سال تجویز نمی‌شود.

چه افرادی نباید استفاده کنند؟

اگر از مهارکننده مونوآمین ا،یداز (MAO) مانند ایزوکاربو،ازید (مارپلان)، فن،ین (ناردیل)، سلژیلین (الدپریل، امسام، ز،ر) و تر،ل سیپرومین (Parnate) استفاده می‌کنید، یا اگر مصرف MAO را متوقف کرده‌اید، از د،ترومتورفان استفاده نکنید.

حساسیت به د،ترومتورفان

اگر تا به حال هر گونه واکنش غیرعادی یا آ،ژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر انواع دیگری از حساسیت هم دارید؛ مثلا به غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات، به متخصص بگویید و او را در جریان بگذارید.

اوردوز با د،ترومتورفان

علائم مصرف بیش از حد و مسمومیت با این دارو عبارت‌اند از:

• تنفس آهسته و سخت
• تنفس کم‌عمق
• نفس نکشیدن (به ویژه در کودکان ،دسال)
• کبودشدن ناخن‌ها و لب‌ها
• تاری دید

قیمت د،ترومتورفان پی و د،تورمتورفان چقدر است؟

در حوالی آذرماه، قیمت این دارو در حدود هزار تومان است. برای ،ید هربسته از دارو باید مبلغی تقریبا معادل این نرخ را هزینه کنید. یادتان باشد که این داروها بی‌نسخه‌اند اما نباید بنا به میل خودتان از آنها استفاده کنید.

اشکال دارو	محلول، قرص، کپسول ژله‌ای، سوسپانسیون شربت د،ترومتورفان پی، د،ترومتورفان قطره خوراکی
شیوه نگهداری	در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت
عوارض دارو	سبکی سر، خواب‌آلودگی، عصبی‌‌بودن، بی‌قراری، حالت تهوع، استفراغ، دل‌درد،سرگیجه
علائم حساسیت به دارو	تنفس آهسته و سخت ، تنفس کم‌عمق، نفس نکشیدن (به ویژه در کودکان ،دسال) کبودشدن ناخن‌ها و لب‌ها، تاری دید

برای رفع مشکلات مختلفتان با پزشکان ملاقات کنید. با وجود سامانه دکتردکتر، به‌راحتی می‌تو،د بهترین پزشکان را شناسایی کنید و از آنها وقت بگیرید. با امکان ،ت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر، بی‌محدودیت مک، و زم، از پزشک موردنظرتان وقت بگیرید.

سوالات متداول

د،ترومتورفان برای چیست؟

این دارو برای رفع سرفه‌ خشکی است که در اثر سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد می‌شود.

د،ترومتورفان چگونه مصرف شود؟

شکل‌های مختلفی از این دارو در قالب قرص، شربت، کپسول و محلول سوسپانسیون وجودد دارد و بنا به تجویز پزشک، تحت تاثیر سن و عوامل دیگر مصرف می‌شود.

د،ترومتورفان خلط آور است؟

بله این دارو خلط‌آور است.

د،ترومتورفان خواب‌آور است؟

این دارو می‌تواند حالت خواب‌آلودگی ایجاد کند.

فرق د،ترومتورفان با ا،پکتورانت چیست؟

داروهای سرکوب کننده سرفه مانند دسکترومتورفان، بیمار را از سرفه باز می‌دارند. ا،پکتورانت‌ها با افزایش تولید مخاط در ریه‌ها و مجاری تنفسی، سرفه‌، را تسکین می‌دهند.

فرق شربت د،ترومتورفان با دیفن هیدرامین چیست؟

د،ترومتورفان سرکوب‌کننده سرفه است. دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین است.

د،ترومتورفان گیاهی است؟

خیر، این دارو ماده‌ای مصنوعی است.

،یب د،ترومتورفان فنیل افرین گایافنزین چه کاربردی دارد؟

این سه دارو در قالب یک دارو هم در دسترس‌اند و می‌توانند به کنترل سرفه و علائم سرماخوردگی کمک کنند.

د،ترومتورفان یا سودوافدرین بهتر است؟

د،ترومتورفان یک سرکوب‌کننده سرفه است. سودوافدرین یک ضد احتقان است.

منابع:

medlineplus.gov

drugs.com

mayoclinic.org