روماتیسم، نام بیماریست که باعث التهاب بافتهای همبند بدن بهویژه مفاصل میشود. اختلالات سیستم ایمنی، ژنتیک، عوامل محیطی و چاقی، از جمله عواملی هستند که ریسک ابتلا به این بیماری را بالا میبرند. بیماری روماتیسم انواع مختلفی دارد که همگی نشانه شاخصشان، درد مزمن است. تورم، سفتی صبحگاهی، خستگی مزمن و کاهش دامنه حرکتی مفاصل، از علائم روماتیسم هستند.
دارودرم،، فیزیوتراپی و جراحی، روشهای درمان و کنترل روماتیسیم هستند. البته تغییر سبک زندگی، فعالیت فیزیکی، ورزش و داشتن رژیم غذایی سالم نیز به مدیریت علائم رماتیسم کمک میکنند.
اگر میخواهید درباره روماتیسم بیشتر بد،د، با ما تا به انتهای این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر همراه باشید.، قرار است با هم درباره علائم و دلایل ایجاد این بیماری بخو،م و با یکدیگر بررسی کنیم که روماتیسم چیست.
همچنین میتو،د سوالات خود درباره این بیماری را در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر، پاسخ دهد.
روماتیسم چیست و در اثر چه عواملی به وجود میآید؟
روماتیسم، اصطلاحی کلی برای گروهی از بیماریهای خودایمنی است که به بافتهای حمایتی یا همبند بدن بهویژه مفاصل، حمله میکنند. در این نوع از بیماریها، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافتهای سالم مانند غضروف، تاندون و رباطها حمله میکند و باعث التهاب مفاصل و ت،یب آنها میشود. این التهاب نیز به درد، تورم، سفتی و کاهش دامنه حرکتی مفاصل منجر خواهد شد.
شایعترین نوع روماتیسم، آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی است که بهطورمعمول مفاصل کوچک دستها و پاها را درگیر میکند. بیماری روماتیسم انواع مختلف دیگری نیز دارد که هرکدام ممکن است بخشی از اندامهای بدن را تحت تاثیر قرار دهند.
به گزارش مجله nature،
روماتیسم یک بیماری التهابی خودایمنی مزمن است که حدود 0.1٪ تا 2٪ از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار میدهد.
خودایمنی به این م،ی است که روماتیسم به دلیل واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن در برابر بخشی از خودش ایجاد میشود.
انواع روماتیسم
بیماریهای روماتیسمی شامل 200 نوع متخلف میشوند که هر کدام میتوانند ،متهای مختلف بدن را درگیر کنند. هر کدام از انواع روماتیسم، علائم و عوارض مختلفی دارند. انواع روماتیسم را میتوان بهصورت زیر دستهبندی کرد:
روماتیسم قلبی
روماتیسم قلبی یک بیماری التهابی است که بهدلیل عفونتهای باکتریایی، بهویژه استرپتوکوک ایجاد میشود. روماتیسم قلبی میتواند باعث آسیب به دریچههای قلب و نارسایی قلبی شود. علائم این بیماری شامل درد مفاصل، تب و در موارد شدیدتر، تنگی نفس و درد قفسه سینه است.
روماتیسم پوستی
روماتیسم پوستی، یک بیماری خودایمنی است که در آن بیماریهای التهابی مفاصل و بافتهای همبند، بر پوست نیز تاثیر میگذارند. این بیماری با علائمی شامل قرمزی، خارش، پوستهپوسته شدن و ضایعات پوستی ظاهر میشود. همچنین، ممکن است با علائم روماتیسم مفصلی نیز همراه باشد.
روماتیسم کبدی
روماتیسم کبدی به آسیب کبدی ناشی از بیماریهای روماتیسمی اشاره دارد. این عارضه معمولا بهدلیل عوارض جانبی داروهای مورداستفاده شامل متو،سات و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی ایجاد میشود و میتواند به نارسایی کبد منجر شود.
روماتیسم گردنی
روماتیسم گردنی نوعی التهاب مفاصل گردن است که باعث درد، سفتی و محدود شدن حرکت و درموارد شدید، مشکلات عصبی میشود. این بیماری میتواند به دلیل بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی یا استئوآرتریت ایجاد شود.
روماتیسم دست
افراد مبتلا به روماتیسم دست، درد، تورم و محدودیت حرکتی را تجربه میکنند. در این نوع روماتیسم، التهاب پوشش داخلی مفصل باعث ت،یب غضروف و استخوان و تورم بافت آنها میشود. تورم ایجادشده به رباطهای اطراف آسیب میرساند و باعث کشیدگی و درنتیجه تغییر شکل مفصل میشود. ادامه این روند التهابی و ت،یبی باعث ناتو، در حرکت مفصل خواهد شد.
روماتیسم گوارشی
روماتیسم گوارشی، التهاب دستگاه گوارش است که به بافتهای روده و پرزهای آن آسیب میرساند. این بیماری باعث دردهای شکمی، اسهال و دفع خون میشود. این عارضه ممکن است زخم، خونریزی و مشکلات جدیتری نیز ایجاد کند.
روماتیسم ریه
روماتیسم ریه شامل التهاب ریهها است که اغلب در ارتباط با بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی ایجاد میشود. علائم این بیماری شامل تنگی نفس، سرفه خشک و کاهش عملکرد ریه است.
روماتیسم غده تیروئید
بیماریهای روماتیسمی، مانند آرتریت روماتوئید، میتوانند بر عملکرد غده تیروئید تاثیر بگذارند و خطر ابتلا به کمکاری تیروئید را افزایش دهند.
روماتیسم چشمی
روماتیسم چشمی، التهاب لایه می، چشم است. این بیماری میتواند باعث قرمزی، درد، حساسیت به نور و تاری دید شود. روماتیسم چشمی دراثر عفونتها، بیماریهای خودایمنی یا سایر عوامل ایجاد میشود. این بیماری درصورت درمان نشدن، میتواند منجر به از دست رفتن بینایی نیز شود.
روماتیسم استخو، ستون فقرات
روماتیسم استخو، ستون فقرات یا اسپوندیلیت آنکیلوزان، بیماری التهابی است که منجر به التهاب مفاصل ستون فقرات میشود. این بیماری با خشکی و جوش خوردن مهرهها و کاهش انعطافپذیری ستون فقرات همراه است. درموارد پیشرفته، از بین رفتن مفصل در ستون فقرات میتواند به فشردگی طناب نخاعی یا ریشههای عصبی نخاعی منجر شود.
روماتیسم غیرالتهابی لگن و کمر
روماتیسم غیرالتهابی لگن و کمر به اختلالات تحلیلبرنده شامل آرتروز اشاره دارد که باعث درد مزمن و کاهش دامنه حرکتی در این نواحی میشود. این شرایط معمولا با افزایش سن تشدید خواهد شد و نیاز به مدیریت و درمان من، دارد.
روماتیسم ،رودرمی
،رودرمی نوعی بیماری خودایمنی است که باعث سفت و ضخیم شدن پوست و بافتهای همبند میشود. این بیماری میتواند اندام داخلی مانند ریهها، کلیهها و قلب را نیز درگیر کند. علائم آن نیز شامل سفت شدن پوست، درد مفاصل و مشکلات گوارشی است.
روماتیسم پنهان
روماتیسم پنهان وضعیتی است که در آن علائم بالینی بیماری روماتیسمی بهوضوح قابل مشاهده نیستند، اما آسیبهای داخلی ممکن است وجود داشته باشند. این نوع روماتیسم میتواند بهتدریج پیشرفت کند و نیاز به نظارت دقیق پزشک متخصص دارد.
روماتیسم شوگرن
روماتیسم شوگرن نوعی بیماری التهابی خودایمنی است که غدد تولیدکننده رطوبت بدن مانند غدد بزاقی و اشکی را تحت تاثیر قرار میدهد. علائم اصلی این نوع روماتیسم، خشکی چشم و دهان است. این بیماری ممکن است مفاصل، پوست و سایر اندامها را نیز درگیر کند. همچنین، میتواند خطر ابتلا به سرطان گلبولهای سفید خون به نام لنفوسیت را نیز افزایش دهد.
نقرس نیز یک بیماری مفصلی است که در دستهبندی انواع روماتیسم قرار نمیگیرد، اما از جهاتی دارای علائمی مشابه با روماتیسم است. بهعبارت دقیقتر، نقرس یک نوع آرتریت التهابی است که بهدلیل تجمع بیشازحد اسید اوریک در خون ایجاد میشود. تجمع این ماده میتواند منجر به تشکیل کریستالهایی در مفاصل شود که باعث التهاب، قرمزی، تورم و درد شدید، بهویژه در مفصل شست پا خواهد شد. حمله نقرس معمولا ناگه، و بسیار دردناک است و میتواند چند روز تا چند هفته طول بکشد.
کدام نوع از روماتیسم از همه خطرناکتر است؟
خطرناکترین نوع روماتیسم، ،رودرمی است که با سفت شدن پوست و بافتهای همبند همراه میشود. این بیماری میتواند به اندامهای داخلی مانند قلب، ریه و کلیهها نیز گسترش یابد و عملکرد آنها را مختل کند. اگرچه ،رودرمی در هر سن و ، رخ میدهد، اما شیوع آن در ،ن بیشتر است. متاسفانه، این بیماری میتواند عوارض جدی و حتی مرگباری داشته باشد.
روماتیسم چه علائمی دارد؟
روماتیسم اغلب به مفاصل آسیب میزند و باعث درد و التهاب میشود. بیماری روماتیسم میتواند اندامهای دیگری مثل پوست، چشم، قلب و ریه را نیز درگیر کند. روماتیسم علائم متنوعی دارد و شدت آنها در افراد مختلف متفاوت است. این بیماری گاهی اوقات دورههای فعال و غیرفعال دارد و در طول،مدت میتواند شکل مفاصل را تغییر دهد. از شایعترین علائم روماتیسم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شایعترین علائم روماتیسم |
درد مفاصل |
تورم، سفتی و التهاب | |
خستگی و احساس ناخوشی | |
تب | |
کاهش وزن | |
خشکی مفاصل | |
کاهش دامنه حرکت | |
حساسیت به لمس |
علاوهبر این علائم شایع، روماتیسم شدید باعث بروز علائم دیگری شامل موارد زیر نیز میشود:
- تورم، قرمزی و احساس گرما در مفاصل
- خستگی مفرط
- خشکی، درد و سفتی در بیشتر از یک مفصل
- تب
- بیحسی و گزگز
- حساسیت به لمس در بیشتر از یک مفصل
- کاهش وزن تدریجی یا ناگه،
- تب
- ضعف و بیحالی
با مشاهده هریک از این علائم، برای تشخیص دقیق و پیگیری درمان به روماتولوژیست مراجعه کنید.
چرا به روماتیسم مبتلا میشویم؟
علل ابتلا به روماتیسم به طور واضح شناختهشده نیست، اما مید،م حمله سیستم ایمنی بدن به سلولهای خود باعث ابتلا به بیماری روماتیسم میشود. بنابراین، علت مشخص و دقیقی نیز برای این مشکل وجود ندارد، اما مجموعهای از عوامل و فاکتورها میتوانند خطر ابتلا به روماتیسم را افزایش دهند. ازجمله این فاکتورها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
علل ابتلا به روماتیسم |
عوامل ژنتیکی |
اختلالات سیستم ایمنی | |
عوامل محیطی | |
،ت | |
چاقی | |
سابقه بیماری شامل برخی از عفونتها یا تروماهای دوران کودکی | |
استعمال دخ،ات | |
تماس با آلایندهها و مواد سمی |
برخی از بیماریهای روماتیسمی مانند آرتروز و لوپوس بیشتر در ،ن دیده میشوند، برخی دیگر شامل اسپوندیلیت آنکیلوزان نیز در مردان شیوع بیشتری دارند.
از چه روشهایی برای تشخیص روماتیسم استفاده میشود؟
تشخیص روماتیسم در مراحل اولیه، کمی دشوار است، زیرا این بیماری با بسیاری از بیماریهای دیگر علائم مش، دارد. بررسی علائم و نشانههای بیماری روماتیسم، نسبت به نتایج آزمایشها ارزش بیشتری در تشخیص این بیماری دارند. پزشک برای تشخیص روماتیسم مراحل زیر را انجام میدهد:
- معاینه فیزیکی، گرفتن شرح حال بیمار و بررسی سابقه خانوادگی
- بررسی میزان درد و دامنه حرکتی مفاصل بیمار
- بررسی چشمها، پوست و ناحیه لگنی بیمار
- آزمایش تصویربرداری (شامل رادیوگرافی و امآرآی)
- آزمایش خون برای بررسی فاکتورهای روماتوئیدی
- نمونهبرداری از مایع مفصلی
پزشک متخصص با بررسی و تفسیر مجموعهای از معاینهها و آزمایشها، میتواند ابتلا به بیماری روماتیسم را تشخیص دهد.
ابتلا به روماتیسم چه عوارضی برای بیمار دارد؟
عوارض ثانویه روماتیسم، میتوانند کیفیت زندگی بیمار را کاهش دهند. ازجمله عوارض بیماری روماتیسم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات قلبی؛ شامل عفونت، آسیب به دریچههای و نارسایی قلبی
- مشکلات کلیوی؛ مانند عفونت، نارسایی و التهاب کلیهها
- اختلالات کبدی؛ شامل مسمومیت کبدی دراثر مصرف داروهای درمان روماتیسم
- مشکلات ریوی؛ شامل التهاب ریه و بروز مشکلات تنفسی
- دردهای مفصلی شدید؛ بهدلیل ت،یب مفاصل
- عوارض گوارشی؛ ناشی از مصرف داروهای درمان روماتیسم
التهاب عروق، ایجاد معلولیت و مرگ زودرس نیز از دیگر عوارض روماتیسم است که درصورت پیگیری ن، درمان میتوانند ایجاد شوند. باتوجه به اینکه روماتیسم میتواند طیف وسیعی از ارگانهای بدن را درگیر کند، عوارض آن نیز بسیار بیشتر از مواردی است که گفته شد. برای آگاهی کامل از عوارض بیماری روماتیسم، میتو،د از دکتر داخلی یا دکتر روماتولوژی کمک بگیرید. این متخصصان با بررسی دقیق وضعیت بیمار، میتوانند عوارض احتمالی را شناسایی کنند.
چگونه میتوان روماتیسم را درمان کرد؟
درمان روماتیسم در برخی موارد با دارو و تغییر سبک زندگی انجام میشود. در موارد دیگر، ممکن است بیمار به فیزیوتراپی، گرمادرم، و مدیتیشن نیز نیاز داشته باشد. فراموش نکنید که در درمان این بیماری باید صبور باشید، زیرا روماتیسم یک بیماری مزمن و خودایمنی است. انواع روشهای درمان روماتیسم شامل موارد زیر میشوند:
بهترین داروها برای درمان روماتیسم
انتخاب بهترین داروی درمان روماتیسم به نوع این بیماری وابسته است. ازجمله موثرترین داروهای درمان بیماری روماتیسم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپرو،ن
- داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی شامل داروهای ضدروماتیسم ساختگی و بیولوژیکی اصلاحکننده بیماری
- کورتونها
- برخی داروهای مهارکننده
قرص سولفاسالازین که داروی اصلی کولیت روده است، برای کاهش درد، سفتی و خشکی مفاصل در روماتیسم مفصلی نیز کاربرد دارد. قرص هیدرو،ی ک،وکین سولفات برای درمان مالاریا مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو برای کاهش درد و تورم روماتیسم مفصلی و درمان لوپوس نیز استفاده میشود.
درمانهای خانگی روماتیسم
داشتن سبک زندگی سالم، رژیم غذایی من، و تحرک کافی میتوانند به درمان روماتیسم کمک کنند. استفاده از کمپرس آب سرد و گرم نیز در تسکین دردهای بیمار موثر است. علاوهبراین، داشتن رژیم غذایی من، در درمان بیماری روماتیسم تاثیر زیادی دارد. مجموع روشهای درمان خانگی در کنار دارو یا دیگر روشهایی که پزشک به شما توصیه میکند، به درمان روماتیسم کمک خواهد کرد.
درمان روماتیسم با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی، بیشترین کاربرد را در درمان روماتیسم عضل، و مفصلی دارد. گرمادرم،، سرمادرم،، ورزشهای مخصوص و الکتروتراپی مورد استفاده در فیزیوتراپی باعث تسکین دردهای روماتیسم میشوند. علاوهبراین، ماساژ مخصوص مفاصل به بهبود حرکت در مناطق مختلف بدن کمک میکند.
درمان روماتیسم با جراحی
جراحی برای درمان روماتیسم مفصلی بهویژه در ناحیه دست، پا و زانو بسیار موثر است. برای درمان روماتیسم، دو روش جراحی رایج وجود دارد:
- روش جراحی فیوژن؛ در این روش، انتهای دو استخوان آسیبدیده را به هم جوش میدهند تا حرکت مفصل متوقف شود. با پیگیری درمان، بافت استخوان جدید دوباره تشکیل میشود.
- روش جراحی تعویض مفصل؛ ،مت آسیبدیده مفصل با پروتز جایگزین میشود.
هر دو روش جراحی نیازمند دوره نقاهت و فیزیوتراپی هستند تا بیمار به عملکرد طبیعی خود بازگردد. انتخاب روش من، به شدت آسیب، محل مفصل آسیبدیده و شرایط عمومی بیمار وابسته است.
درمان روماتیسم در طب سنتی
درمان روماتیسم در طب سنتی شامل روشهای مختلفی است که باعث کاهش التهاب و تسکین درد میشوند. استفاده از گیاهان دارویی زیر میتواند به درمان روماتیسم کمک کند:
- زردچوبه؛ این ادویه به دلیل خاصیت ضدالتهابی خود در تسکین دردهای روماتیسم موثر است.
- زنجبیل؛ این گیاه نیز به ،وان یک ضدالتهاب طبیعی شناخته میشود.
- روغنهای گیاهی؛ ماساژ مفاصل با روغنهایی مانند روغن سیاهدانه و روغن بابونه میتواند به کاهش درد کمک کند.
تاثیر داروهای گیاهی بر روماتیسم در افراد مختلف متفاوت است. بنابراین، حتما برای مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید. هنگام مراجعه به پزشک متخصص، میتو،د از او برای یافتن پاسخ سوال تخصص روماتولوژی چیست نیز مشاوره بگیرید. آگاهی از وظایف روماتولوژیست به پیگیری روند درمان و بهبود بیماری روماتیسم کمک میکند.
درمان روماتیسم با طب سوزنی
طی سوزنی به،وان یک درمان مکمل، میتواند تورم، درد و التهاب روماتیسم را کاهش دهد. قبل از استفاده از این روش درم،، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
درمان روماتیسم با تج،ات پزشکی
در برخیموارد، پزشک ممکن است در بیماران مبتلا به آرتریت مفصلی، استفاده از نوعی بریس طبی یا زا،ند را توصیه کند. این تج،ات پزشکی باعث بهبود دردهای بیماران مبتلا به روماتیسم میشوند. استفاده از کفیهای من، کفش یا کفشهای طبی نیز در برخی از انواع روماتیسم پا، میتواند به کاهش علائم بیمار کمک کند.
رژیم غذایی بیماران مبتلا به روماتیسم باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
رژیم غذایی تاثیر زیادی در تسکین علائم روماتیسم و جلوگیری از تشدید آنها دارد. مواد غذایی من، برای بیماران مبتلا به روماتیسم شامل موارد زیر میشوند:
- رژیم مدیترانهای؛ یکی از گزینههای من، برای بیماران روماتیسمی است.
- ویتامینها، مواد معدنی و مکملها؛ از ویتامین دی، ویتامین ب 12، فولات، آهن و منیزیم استفاده کنید.
- امگا 3؛ مصرف مکمل امگا 3 یا مواد غذایی حاوی آن را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
اما، بیماران روماتیسمی، برخی از مواد غذایی را هرگز نباید مصرف کنند. نکات زیر در رابطه با پر، از مواد غذایی مضر برای روماتیسم به شما کمک میکنند:
- گوشت سرخ یا گریل شده را مصرف نکنید.
- غذاهای چرب دارای روغنهای امگا 6 را استفاده نکنید.
- مقدار مصرف شکر و کربوهیدرات را محدود کنید.
- مصرف گوشت قرمز را نیز کاهش دهید.
- مصرف الکل را قطع کنید.
- مصرف ادویهها را نیز به حداقل ممکن برس،د
مصرف غذاهای مفید و پر، از غذاهای مضر برای روماتیسم، میتواند به کنترل علائم آن کمک زیادی کند.
آیا میتوان از ابتلا به بیماری روماتیسم پیشگیری کرد؟
با اینکه بهطورکامل نمیتوان از روماتیسم پیشگیری کرد، اما با رعایت برخی موارد میتوان احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. مهمترین نکات پیشگیری از بیماری روماتیسم شامل موارد زیر میشوند:
- سعی کنید گزینههای بیشتری از رژیم مدیترانهای را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
- سیگار و استعمال دخ،ات را کنار بگذارید.
- هر روز 20 تا 30 دقیقه ورزش کنید.
- مصرف نمک را کاهش دهید.
- ماهی و امگا 3 بیشتری مصرف کنید.
- مصرف نوشیدنیهای شیرین را محدود کنید.
حتی درصورت ابتلا به روماتیسم، این اقدامات میتوانند به بهبود علائم این بیماری کمک کنند.
برای درمان روماتیسم باید به پزشکان کدام تخصص مراجعه کرد؟
درابتدا بررسی کردیم که روماتیسم چیست و چه علائم و عللی دارد. درانتها نیز میخواهیم بد،م برای درمان آن باید به چه متخصصی مراجعه کنیم. برای درمان بیماریهای روماتیسمی باید به دکتر روماتولوژی مراجعه کنید. ممکن است بیماری روماتیسم ابتدا بهصورت پنهان باشد و باعث بروز علائمی در بیمار نشود. اما با مشاهده علائم آن باید فوری به پزشک مراجعه کنید. فراموش نکنید که روماتیسم یک بیماری مزمن است، بنابراین برای درمان آن باید صبور باشید و روند معالجه خود را زیر نظر پزشک متخصص ادامه دهید. هدف از درمان این بیماری کنترل و بهبود علائم است، بهطوریکه بیمار برای انجام فعالیتهای روزمره خود دچار مشکل نشود.
برای ثبت ،ت بهترین دکتر روماتولوژی در شهر خودتان، میتو،د به پلتفرم آنلاین و سلامتی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
nhs.uk
arthritis.org
healthline.com
سوالات متداول روماتیسم
روماتیسم درصورت کنترل نشدن بهموقع و من،، میتواند منجر به مشکلات جدی مانند فلج شود، بهویژه اگر عصبها تحت فشار قرار گرفته باشند.
روماتیسم یک بیماری خودایمنی است که مفاصل کوچک را درگیر میکند، درحالیکه آرتروز ناشی از ت،یب غضروف مفاصل بزرگ است.
بله، روماتیسم میتواند ارثی باشد و سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری نقش دارد.
روماتیسم اغلب مفاصل را تحت تاثیر قرار میدهد، درحالیکه لوپوس یک بیماری سیستمیک است که میتواند ارگانهای مختلف را درگیر کند.
برخی بیماران مبتلا به روماتیسم ممکن است دچار ریزش مو شوند که معمولا ناشی از درمان یا التهاب است.
بر،بها:
]
منبع: https://drdr.ir/mag/rheumatoid-arthritis/