زخم دردناک در ،مت پایینی مری و در محل اتصال مری به معده را زخم مری میگویند. ازوفاژیت یا التهاب مری میتواند منجر به زخم در این ناحیه شود. علائم زخم مری شامل درد در هنگام غذا خوردن، سوزش سر دل، سرفه خشک و احساس گیر ، غذا در گلو میشوند. روند درمان زخم مری با داشتن سبک زندگی سالم، رژیم غذایی من، و رعایت دستورالعملهای پزشک متخصص سریعتر میشود.
برای درمان زخم مری به متخصص گوارش مراجعه میکنید. پزشک با بررسی علائم و سابقه بیماری شما میتواند بهترین روش درمان را پیشنهاد دهد.
برای آشنایی با زخم مری، علتها، علائم و روشهای درمان مختلف آن، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید. مطالعه این مقاله حدود 8 دقیقه زمان نیاز خواهد داشت.
در انتهای همین مطلب و در بخش کامنتها سوال خود را بپرسید، تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
زخم مری چیست؟
زخم مری (اسوفاژیت یا ازوفاژیت) یک زخم دردناک است که در ،مت پایینی مری ایجاد میشود. ازوفاژیت معمولا با درد هنگام بلع، سوزش سر دل و احساس گیر ، غذا در گلو همراه است. علتهای ایجاد این زخم شامل عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری، تماس طول، مدت با اسید معده و سایر عفونتها میشود. زخم مری میتواند منجر به عوارضی مانند خونریزی و انسداد مری شود و در صورت عدم درمان به موقع، مشکلات جدیتری را ایجاد کند.
زخم مری چه علائمی دارد؟
علائم زخم مری میتواند در افراد مختلف بهصورت متفاوتی بروز کند. بهطورکلی، مهمترین و شایعترین علائم زخم مری که میتوانند عملکرد مری را دچار مشکل کنند شامل موارد زیر میشوند:
- سوءهاضمه و کاهش اشتها
- سرفه خشک
- مشکل در بلع یا بلع دردناک
- احساس گیر، غذا در گلو
- حالت تهوع، نفخ و استفراغ
- احساس مزه ترش در دهان
- کاهش وزن
- خونریزی
ارتباط رفلا، اسید با زخم مری به این صورت است که زخم مری میتواند از عوارض ابتلا به رفلا، معده به صورت طول، مدت باشد. بنابراین، مهم است که در صورت مشاهده علائم زخم مری حتما به پزشک مراجعه کنید. در اغلب موارد، با تغییر سبک زندگی و مصرف داروهای من، میتوان رفلا، معده را کنترل و از پیشرفت آن به زخم مری جلوگیری کرد.
به گزارش مجله پزشکی Healthline،
شایعترین علامت زخم مری درد و سوزش قفسه سینه است. این درد میتواند خفیف یا شدید باشد.
سایر علائم زخم مری شامل حالت تهوع، سوء هاضمه، رفلا، معده، نفخ، استفراغ، کمبود اشتها، درد هنگام بلع، سرفه خشک و طعم ترش دهان میشوند. البته ممکن است برخی از افراد هیچ یک از علائم را تجربه نکنند.
علت ابتلا به زخم مری چیست؟
برای پاسخ به سوال زخم مری در اثر چیست، باید عوامل مختلف و موثر در به وجود آمدن آن را بررسی کنیم. مهمترین علل زخم مری شامل موارد زیر میشوند:
اسید معده
قرارگیری مداوم مخاط مری در معرض اسید معده، منجر به ایجاد یک فرایند التهابی مزمن میشود و خطر بروز ازوفاژیت و درنهایت تشکیل زخم مری را افزایش میدهد. این عارضه بیشتر در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد اسفنکتر تحت، مری، فتق هیاتال و بیماری رفلا، معده به مری (GERD) مشاهده میشود.
زخم مری به علت مصرف برخی داروها
مصرف برخی داروها شامل قرصهای آهن، پتاسیم، کینیدین، آسپرین، ایبوپروفن، بیس فسفوناتها (مانند آلندرونیت) و برخی آنتیبیوتیکها (مانند دا،یسایکلین و تتراسایکلین) میتواند موجب التهاب و ایجاد زخم مری شود. احتمال بروز علائم زخم مری در صورت مصرف ن، آب کافی همراه دارو یا دراز کشیدن بلافاصله پس از خوردن دارو، به طور چشمگیری افزایش پیدا میکند.
عفونت
زخمهای مری معمولا در اثر عواملی مانند رفلا، اسید معده یا مصرف برخی داروها ایجاد میشوند. علائم رفلا، اسید شامل سوزش سر دل، احساس تلخی در دهان، مشکل در بلع و سرفه خشک میشود. عفونتها نیز میتوانند نقش مهمی در ایجاد این عارضه ایفا کنند. عفونتهای قارچی ناشی از کاندیدا، عفونتهای ویروسی مانند هرپس و HPV ازجمله عوامل عفونی ایجادکننده زخم مری هستند.
زخم مری به دلیل مصرف مواد محرک و سوزشآور
مصرف مواد خورنده و محرک میتواند منجر به ایجاد زخمهای شدید در مری شود. بلع تصادفی یا عمدی مواد شیمیایی قوی اسیدی یا قلیایی مانند سفیدکنندهها و پاککنندههای صنعتی از جمله شایعترین علتهای این نوع آسیب است. این مواد به شدت به بافتهای مری آسیب میرسانند و منجر به التهاب، سوزش و درنهایت تشکیل زخم مری میشوند.
کودکان به دلیل کنجکاوی طبیعی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محیط خانه، بیشتر در معرض خطر بلع مواد خورنده هستند. همچنین، بزرگسال، که دچار اختلالات روانپزشکی نظیر روانپریشی، اختلالات خلقی و سوءمصرف مواد هستند، ممکن است در معرض این نوع آسیب قرار گیرند.
جراحی و درمانهای خاص از دلایل ابتلا به زخم مری
بعضی از روشهای درم، مانند جراحی معده، شیمیدرم، و پرتودرم، نیز میتوانند به،وان عارضه جانبی، باعث ایجاد زخم مری شوند. این روشها که اغلب برای درمان سرطان یا اختلالات گوارشی به کار میروند، ممکن است به طور ناخواسته به بافتهای سالم مری آسیب برسانند و منجر به التهاب و زخم مری شوند.
چرا زخم مری در بارداری اتفاق میافتد؟
زخم مری ممکن است در اثر ازوفاژیت یا التهاب پوشش داخلی مری ایجاد شود. زخم مری در دوران بارداری معمولا به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی ایجاد میشود که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
- رفلا، اسید معده؛ رفلا، اسید معده یکی از شایعترین علل بروز زخم مری است. این مشکل در دوران بارداری به دلیل افزایش هورمونها و فشار رحم بر روی معده، بیشتر شایع است.
- تغییرات هورمونی؛ در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و افزایش هورمون پروژسترون، میتواند منجر به شل شدن اسفنکتر تحت، مری شود. این مشکل باعث میشود که اسید معده به راحتی به مری برگردد و احتمال بروز زخم و التهاب را افزایش میدهد.
- فشار رحم؛ با بزرگ شدن رحم در دوران بارداری، فشار بر روی معده و مری افزایش پیدا میکند. این فشار میتواند باعث بروز رفلا، و درنهایت زخم مری شود.
- عادات غذایی؛ تغییر در عادات غذایی و مصرف مواد غذایی خاص نیز میتواند به بروز زخم مری کمک کند. برخی از غذاها و نوشیدنیها، مانند غذاهای تند یا اسیدی، میتوانند علائم رفلا، را تشدید کنند.
سوزش سر دل، درد قفسه سینه، مشکل در بلع، احساس گرگرفتگی در قفسه سینه و طعم ترش در دهان از علائم زخم مری در بارداری است.
زخم مری چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک متخصص برای تشخیص زخم مری ابتدا بیمار را معاینه میکند. همچنین، ممکن است برای بررسی بهتر و دقیقتر زخم مری نیاز به انجام روشهای تشخیصی مختلف داشته باشد. ازجمله روشهای تشخیص زخم مری شامل موارد زیر میشوند:
آندوسکوپی
در آندوسکوپی، یک لوله نازک و انعطافپذیر به نام اندوسکوپ که دارای دوربین و منبع نور است، از طریق دهان وارد مری میشود. پزشک با استفاده از این دستگاه میتواند تصاویر زنده از داخل مری را روی یک م،تور مشاهده کند و به بررسی ناحیه دچار آسیب بپردازد. در حین انجام این فرآیند، ممکن است برای بررسی وجود عفونت یا تغییرات سلولی، از بیمار نمونهبرداری (بیوپسی) نیز انجام شود.
تشخیص زخم مری با آزمایش بلع باریم
آزمایش بلع باریم یکی از روشهای تصویربرداری پزشکی است که برای بررسی دستگاه گوارش فوق، از جمله مری، استفاده میشود. در این آزمایش، بیمار مقداری ماده رادیوکنتراست به نام باریم را میبلعد. این ماده، مری و سایر ،متهای دستگاه گوارش را در تصویربرداری اشعه ای، برجسته میکند. در نتیجه، پزشک میتواند هرگونه ناهنجاری مانند زخم، التهاب، تغییر شکل یا انسداد در مری را مشاهده کند.
آندوسکوپی برای تشخیص زخم مری دقیقتر و کاملتر است؛ اما بلع باریم نیز میتواند برای تشخیص اولیه زخم مری مفید باشد. در مواردی که آندوسکوپی امکانپذیر نیست، بلع باریم جایگزین من،ی برای تشخیص مشکلات گوارشی و زخم مری است.
تجویز آزمایش خون برای تشخیص زخم مری
آزمایش خون برای بررسی وجود عفونتهایی شامل ویروس هرپس سیمپل، 1 (HSV-1) و سیتومگالوویروس در مری تجویز میشود. علاوهبراین، در مواردی که زخم مری باعث خونریزی شود، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی کمخونی توصیه کند. در زمان مراجعه به متخصص گوارش میتو،د ضمن بررسی علت زخم مری، پاسخ سوال تخصص گوارش چیست را نیز طی مشاوره با پزشک دریافت کنید.
زخم مری چه عوارضی دارد؟
زخم مری اگر به موقع درمان نشود، میتواند باعث بروز مشکلات جدیتر شود. از مهمترین عوارض زخم مری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی؛ یکی از عوارض شایع زخم مری خونریزی است که میتواند خفیف یا شدید باشد و باعث کمخونی شود.
- تنگی مری؛ در اثر التهاب مکرر و ترمیم بافت آسیبدیده، ممکن است بافت اسکار ایجاد شود و مری تنگ شود. تنگی مری بلع را مشکل میکند.
- سوراخ شدن، پارگی یا پرفوراسیون مری؛ در موارد شدید، زخم ممکن است به لایههای عمیقتر مری نفوذ کند و باعث ایجاد سوراخی در دیواره مری شود. این وضعیت اورژانسی باعث آسیب شدید به بافت مری میشود.
- عفونت؛ زخمهای مری ممکن است مستعد عفونت با باکتریها یا قارچها باشند.
زخم مری معمولا سرطانزا نیست، اما میتواند در برخی موارد منجر به تغییرات پیشسرط، در سلولهای مری شود. زخم مری بدخیم به نام مری بارت شناخته میشوند. مری بارت خطر ابتلا به نوع نادری از سرطان مری به نام آدنوکارسینوم مری را افزایش میدهد.
زخم مری چگونه درمان میشود؟
با توجه به علت و انواع زخم مری روشهای درم، مختلفی وجود دارند. این روشها شامل درمان دارویی، درمان جراحی، درمانهای خانگی، تزریق دارو و طب سنتی است. در ادامه به بررسی هر یک از این روشها میپردازیم.
درمان دارویی زخم مری
پزشک متخصص برای درمان زخم مری میتواند داروهای زیر را بسته به وضعیت بیمار تجویز کند:
- آنتیبیوتیکها؛ برای از بین بردن باکتری هلیکوباکترپیلوری که میتواند عامل زخم مری باشد، معمولا آنتیبیوتیکها تجویز میشوند.
- آنتی اسیدها؛ این داروها اسید معده را خنثی و به بهبود سریعتر زخم کمک میکنند. علاوهبراین، آنتی اسیدها درد زخم مری را نیز کاهش میدهند.
- مهارکنندههای پمپ پروتون؛ این داروها برای کاهش، سرکوب و تنظیم اسید معده موثر واقع میشوند.
- مسدودکنندههای اسید؛ برای کاهش میزان اسید در مری یا دیگر نواحی دچار آسیب در گوارش کاربرد دارند.
داروهای درمان زخم در مری باید مطابق با دوز تعیینشده توسط پزشک متخصص مصرف شوند.
درمان زخم مری با تزریق دارو
اگر زخم مری با خونریزی همراه باشد، پزشک میتواند آن را در طول فرایند آندوسکوپی متوقف کند. این کار با تزریق دارو در ناحیه مورد نظر در مری یا اعمال گرما در این ناحیه انجام میشود.
جراحی زخم مری
در شرایطی که رفلا، معده شدید است و استفاده از سایر روشهای درم، زخم مری نیز موثر واقع نشده باشد، معمولا روش جراحی توسط پزشک توصیه میشود. در روش جراحی، با ایجاد تغییرات ساختاری از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری میشود. انجام جراحی برای درمان زخم مری، اثرگذاری بیشتر و سریعتری نسبت به بقیه روشهای درم، دارد.
روشهای درمان خانگی زخم مری
برای درمان زخم مری، علاوه بر مصرف دارو باید سبک زندگی سالم و تغذیه من،ی نیز داشته باشید. با ایجاد تغییرات زیر در سبک زندگیتان میتو،د به فرایند بهبود زخم مری سرعت دهید:
- استرس را با انجام ورزشهای منظم مانند یوگا کاهش دهید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- تعداد وعدههای یک روز خود را افزایش و میزان مصرف غذا در هر وعده را کاهش دهید.
- غذا را خوب بجوید.
- بعد از خوردن غذا، آدامس بجوید. افزایش بزاق باعث دور نگهداشتن اسید از مری میشود.
- تا حداقل 2 ساعت بعد از مصرف غذا دراز نکشید.
- مصرف آب و مایعات را افزایش دهید.
- در صورت اضافه وزن، وزن خود را کاهش دهید.
- موقع خوابیدن، بالش خود را طوری تنظیم کنید که دچار رفلا، نشوید.
- از پوشیدن لباسهای تنگ که باعث فشار آوردن به گوارش و مری میشوند، اجتناب کنید.
تاثیر و نقش سبک زندگی در درمان زخم مری به اندازه روشهای پزشکی و شاید حتی مهمتر از آن است.
درمان زخم مری در طب سنتی
طب سنتی نیز روشهای مختلفی برای درمان زخم مری دارد که میتواند در کنار روشهای پزشکی و دارویی به کنترل بیماری کمک کند. مهمترین مواد غذایی شناخته شده در طب سنتی برای درمان زخم مری در ج، زیر آمده است:
مواد غذایی موثر در درمان زخم مری در طب سنتی | تاثیر ماده غذایی |
عسل | عسل یک آنتی باکتریال قوی است که میتواند از رشد هلیکوباکترپیلوری جلوگیری کند. همچنین، در بهبود زخم نیز موثر است. |
زردچوبه | ماده فعال زردچوبه یا کورکومین، اثر ضد زخم دارد و میتواند از آسیب ناشی از عفونت هلیکوباکترپیلوری در مری جلوگیری کند. |
شنبلیله | ،یبات موجود در برگهای شنبلیله میتوانند در درمان زخم مری موثر باشند. |
نارگیل | با کاهش اسید معده میتواند از بروز زخم گوارشی جلوگیری کند. |
فراموش نکنید که درمانهای طب سنتی زخم مری را با مشورت پزشک خود انجام دهید.
طول درمان زخم مری چقدر است؟
طول درمان زخم مری به عوامل مختلفی وابسته است. از جمله این عوامل میتوان به شدت زخم مری، علت آن و شرایط و سبک زندگی بیمار اشاره کرد. زخمهای کوچک و سطحی معمولا سریعتر بهبود پیدا میکنند، درحالیکه زخمهای عمیق و گسترده ممکن است به زمان بیشتری برای درمان نیاز داشته باشند. علت ایجاد زخم مری شامل رفلا، اسید معده، عفونت یا مصرف داروها نیز بر طول درمان این بیماری تاثیرگذار است. علاوهبراین، عواملی مانند رژیم غذایی، مصرف سیگار و الکل و استرس میتوانند بر روند بهبود زخم مری تاثیر داشته باشند.
به طور کلی و با در نظر گرفتن همه عوامل، زخم مری در اغلب موارد میتواند در فاصله زم، بین 4 تا 12 هفته بهبود پیدا کند. رعایت دستورالعملهای پزشک و تغییر عادتهای غلط میتواند باعث بهبود سریعتر علائم زخم مری شود.
رژیم غذایی مبتلایان به زخم مری باید شامل چه مواد غذایی باشد؟
رژیم غذایی برای زخم مری یکی از مهمترین عوامل در درمان و بهبود این بیماری است. این رژیم به کاهش تحریک مری، تسهیل روند بهبود زخم و پیشگیری از بدتر شدن بیماری کمک میکند. غذاهای مفید زیر برای افراد مبتلا به زخم مری من، است:
- میوه و سبزیجات؛ سبزیجات برگدار، سبزیجات قرمز روشن و نارنجی، کلم بروکلی، گل کلم و کلمپیچ سرشار از ویتامینها و آنتیا،یدانها است. این مواد غذایی به سلامت بدن و بهبود بیماری کمک میکنند. بهتر است در دوره ریکاوری و درمان زخم مری، مصرف سبزیجات خام را کاهش دهید. هضم سبزیجات خام برای گوارش دشوارتر است. میوهها شامل موز تازه و رسیده، زردآلو، هلو و گلابی رسیده برای زخم مری مفید هستند.
- گوشت قرمز؛ گوشت قرمز خوب پخته شده برای زخم مری مفید است.
- لبنیات کمچرب و ،رشده؛ محصولات شیر شامل کفیر و ماست که دارای پروبیوتیک و پروتئین هستند، از گزینههای من، برای زخم مری به شما میروند.
- نان و غلات؛ نان و غلات سبوسدار شامل جو و کینوا سرشار از فیبر هستند و هضم آس، در گوارش دارند.
- گیاهان و ادویهها؛ استفاده از گیاهان و ادویههای ملایم در بیماران مبتلا به زخم مری مانعی ندارد. بهترین ادویهها با خواص آنتیباکتریال و ضدالتهاب شامل دارچین و زنجبیل میشوند.
برای اضافه ، طعم شیرینی به غذاها و مواد غذایی، تا جایی که ممکن است عسل را جایگزین شکر کنید.
افراد مبتلا به زخم مری چه غذاهایی نباید مصرف کنند؟
در صورتی که مبتلا به زخم مری هستید، باید از مصرف برخی مواد غذایی حداقل تا کاهش علائم و بهبود بیماری پر، کنید. مصرف غذاهای ممنوعه، طول دوره درمان زخم مری را طول،تر و سختتر میکند. ازجمله این مواد غذایی محرک و مضر برای زخم مری میتوان به موارد ارائه شده در ج، زیر اشاره کرد:
مواد غذایی محرک و مضر برای زخم مری | تاثیر منفی ماده غذایی روی زخم مری |
ن،اع فلفلی و پونه | به دلیل خاصیت تحریککنندگی، میتوانند باعث تشدید درد و التهاب زخم مری شوند و روند بهبود را کند کنند. |
قهوه و شکلات | با افزایش ترشح اسید معده و تحریک مخاط مری، میتواند علائم زخم مری را تشدید کند و سرعت روند بهبودی را کاهش دهد. |
لبنیات پرچرب | به دلیل محتوای بالای چربی، تحریک ترشح اسید معده را افزایش میدهند و میتوانند علائم زخم مری را تشدید کنند. |
مواد غذایی اسیدی مثل مرکبات و گوجهفرنگی | با تحریک مخاط مری و افزایش اسید معده باعث تشدید درد و التهاب زخم مری میشوند. |
نوشیدنیهای گازدار | با افزایش فشار داخل شکم و تحریک ترشح اسید معده، میتوانند باعث تشدید علائم زخم مری شوند. |
سیر و پیاز | به دلیل داشتن ،یباتی که باعث تحریک مخاط معده و مری میشوند، میتوانند علائم زخم مری مانند سوزش سر دل و درد را تشدید کنند. |
مواد غذایی پرچرب و سرخشده | با افزایش ترشح اسید معده و ایجاد فشار بر روی اسفنکتر تحت، مری، علائم زخم مری را تشدید و روند بهبودی را کند میکنند. |
آناناس در صورت رفلا، اسید معده | علل رفلا، اسید با مصرف آناناس آنزیم بروملین است که میتواند باعث تحریک مخاط مری و افزایش اسید معده شود. |
پر، از مصرف این مواد غذایی در طول درمان ازوفاژیت میتواند به تسریع روند بهبود کمک کند. فراموش نکنید که مصرف داروهای پزشکی به تنهایی در درمان زخم مری کافی نیست.
برای درمان زخم مری باید به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
برای درمان زخم مری باید به دکتر گوارش مراجعه کنید. پزشک متخصص با بررسی علائم و در صورت نیاز تجویز روشهای تشخیصی مانند آندوسکوپی، میتواند روش درم، موثر را پیشنهاد دهد. درمان ازوفاژیت با ،یبی از درمان دارویی و دیگر روشهای تجویز شده توسط پزشک، سبک زندگی سالم و رژیم غذایی من، امکانپذیر است. بروز علائم زخم مری شامل سوءهاضمه و کاهش اشتها، سرفه خشک، مشکل در بلع یا بلع دردناک و احساس گیر، غذا در گلو میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد. بههمیندلیل، توصیه میشود در صورت ادامهدار بودن هر یک از علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع زخم مری، میتواند از ابتلا به دیگر بیماریهای مری و مشکلات جدی جلوگیری کند.
برای ثبت ،ت بهترین متخصص گوارش در شهر خودتان، میتو،د به پلتفرم آنلاین و پزشکی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
healthline.com
saintlukeskc.org
medicalnewstoday.com
goodrx.com
سوالات متداول زخم مری
]
منبع: https://drdr.ir/mag/esophageal-ulcer/