البته برخی از روانپزشکان نیز مانند روانشناسان روان درمانی انجام میدهند. در بعضی از شرایط روانشناسان برای درمان برخی بیماریهای خاص روانی با روانپزشکان همکاری میکنند. اگرچه مجوز روانشناسان به صورت کلی است، اما موظفند حوزههای تخصصی خود را به نهاد نظارتی اعلام کرده و در محدوده صلاحیت خود فعالیت کنند. مثلاً یک دکتر روانشناسی که در زمان تحصیل خود دورههای آموزشی تخصصی کودکان را گذرانده، باید در حوزه تخصصی کودکان و روانشناسی که آموزش تخصصی خانواده را گذرانده است، باید در حوزه خانواده مشغول به کار شود. همه روانشناسان به صورت کاملاً تخصصی برای استفاده از آزمونهای روانشناسی به منظور تشخیص و ارزیابی مشکلات آموزش دیدهاند. آنها با استفاده از انواع درمانها یا روان درمانی به افراد کمک میکنند تا بر مشکلات خود غلبه کرده و یا آنها را مدیریت کنند.
دکتر مارال حقیقی کرمانشاهی
که البته در کشورهای پیشرفته، یکی دیگر از کارهای مشاور روانشناس در مقطع کارشناسی ارشد یا فوق لیسانس، ارایهی همین مشاورهی اولیه است که به کدام دکتر و به کدام متخصص باید مراجعه نمایید. فردیکه مدرک روانپزشکی دریافتمیکند، حداقل بین ۱۰ تا ۱۲سال درسخوانده که از نظر میزان دورهی تحصیل، هیچ فرقی با دکتر روانشناس ندارد. حتی بعضی مواقع کسانیکه در مقطع دکترای روانشناسی مطالعهمیکنند، شاید مدتزمان بیشتری هم بهعلت ناپیوستهبودن بین مدارک، طی کردهباشند. اما مسالهی مهم اینجاست که دکتر روانپزشک برای درمان، بیشتر رویکرد فیزیولوژی یا داروشناسی دارد. یعنی متخصص روانپزشک یا اعصاب و روان، بیماریهای روان را از زاویهی تغییراتفیزیکی در اعصاب، شیمیمغز یا هورمونهای بدن انسان جستجومیکند.
چرا پذیرفته شدن در رشتهی روانشناسی بالینی از بقیهی رشتههای روانشناسی سختتر است؟
اما در اکثر کشورهایی که در مجله خبری پزشکیی پیشرفتهاند، اجازهی ورود در رشتههای بالینی یا بقیهی شاخههای روانشناسی در مقاطع فوقلیسانس و دکترا بهفرد نمیدهند اگر دورهی لیسانس مربوطهی این رشته را نخواندهباشند. که این مطلب بستگی به جایگاه روانشناسی و پیشرفت آن در کشورها تغییرمیکند. مثلاً در بسیاری از کشورها از لیسانس روانشناسیعمومی یا لیسانس روانسنجی یا دیگر شاخههای روانشناسی نمیتوان وارد روانشناسی بالینی شد. بلکه افرادیکه میخواهند وارد روانشناسی بالینی شوند، باید حتما لیسانس روانشناسی بالینی را نیز طی کردهباشند. اما در بسیاری دیگر از کشورها، هم مستقیما میتوان به روانشناسی بالینی رفت. و هم میتوان از رشتههای دیگر روانشناسی مانند روانشناسیعمومی، روانسنجی، روانشناسی خانواده یا روانشناسی تعلیم و تربیت به روانشناسیبالینی رسید.
- علت اینست که در روانشناسی بالینی، فردیکه به ایندرجه میرسد و مدرک فوقلیسانس روانشناسیبالینی میگیرد، میتواند مدرک دکترای روانشناسی بگیرد.
- قیمت هر جلسه مشاوره بسته به نوع خدمات ارائه شده و نحوه مشاوره متفاوت است؛ اما مبلغ آن طبق تعرفه مشاوره و روانشناسی در سال مورد نظر تعیین میشود.
- معمولا وقتی افراد اسم مددکار اجتماعی را میشنوند، بهیاد افرادی میافتند که خدمات اجتماعی را در بیمارستانها و مراکز درمانی انجام میدهند.
- تغییر دادن چنین باورهایی، میتواند نوع دید افراد به دنیا و رویدادهای پیرامون و شرایط احساسی فرد را تغییر دهد.
مددکار اجتماعی میتواند رواندرمانی هم انجام دهد، اما بیشتر به مشکلاتی که زندگی اجتماعی فرد یا خانواده و نظایر آنها را مختل کرده است رسیدگی میکند. مددجویان یا شخصا یا از طرف یک سازمان یا نهاد به مددکاران اجتماعی مراجعه میکنند. معمولا روانپزشکی با گفتاردرمانی سروکار ندارد؛ بنابراین اگر لزومی برای گفتاردرمانی وجود داشته باشد، روانپزشک بیمار را به روانشناس یا روانکاو ارجاع میدهد. با این حال برخی از روانپزشکان که در دورههای تخصصی آموزشی شرکت کرده باشند رواندرمانی را هم انجام میدهند. همچنین از کسانیکه روانشناسی عمومی یا سوشال سایکولوژی (روانشناسی جامعهشناسانه) گرفتهاند، در تحقیقات علمی و جمعآوری اطلاعات برای نوشتن برنامههای بزرگ در سطح اجتماع استفادهمیشود.
روانشناس یا رواندرمانگر سعی میکند با استفاده از نظریههای موجود در علم روانشناسی ریشهی مشکلات مراجع را شناسایی کند و آنها را برطرف کند. به این ترتیب مراجع، بعد از رجوع باید تغییر محسوسی در سبک زندگی، طرز تفکر و بروز هیجاناتش مشاهده و با بهبود عملکردش در زندگی حس بهتری پیدا کند. در این رویکرد، دکتر روانشناس بالینی به این اعتقاد دارد که ریشه مشکلات مراجع در سرکوبها و ضربههای روانی او در دوره کودکی است.
روانشناسان چه روشهایی برای درمان دارند؟