سندرم تخمدان پلیکیستیک تاثیر منفی بر باروری دارد زیرا ،ن مبتلا به این بیماری به دلیل تولید بیشازحد استروژن توسط تخمدان‌ها تخمک آزاد نمی‌کنند. از آنجایی که تخمک‌گذاری به‌طور منظم اتفاق نمی‌افتد، چرخه ،ی نامنظم می‌شود. با‌این‌حال امکان بارداری برای ،ن مبتلا به پلیکیستیک یا تنبلی تخمدان وجود دارد و صفر نیست.
ناباروری ثانویه یا همان ناباروری برای فرزند دوم می‌تواند برای زوج‌هایی که قبلا موفق به بارداری طبیعی‌شده و بدون مشکلات باروری زایمان کرده‌اند، عجیب بنظر برسد. این در حالی است که ناباروری ثانویه به اندازه ناباروری اولیه شایع است. خوشبختانه، بسته به علت اصلی ناباروری، گزینه‌های درم، متعددی برای این بیماری در دسترس است.
ناباروی ثانویه: ناباروری ثانویه زم، اتفاق می‌افتد که یک زن نتواند پس از حداقل یک بارداری موفق دوباره باردار شود.
تحقیقات نشان داده است که 10 تا 15 درصد موارد ناباروری مردان ناشی از ژنتیک است. در حالی که سایر عوامل باروری مردانه مانند سن، رژیم غذایی، سبک زندگی و هورمون‌ها رایج هستند اما ژنتیک گاهی یکی از عوامل یا حتی تنها علت ناباروری مردانه به شمار می‌رود.
علل ناباروری در مردان می‌تواند ناشی از واری،ل، عفونت، ارگاسم خشک و برخی موارد دیگر باشد. واری،ل به ورم و پیچ خوردگی غیرطبیعی ر‌گ‌های اطراف بیضه‌ها گفته می‌شود. این مورد شایع‌ترین علت ناباروری مردان است. اگرچه دلیل دقیق ایجاد واری،ل ناشناخته است اما ممکن است مربوط به جریان خون غیرطبیعی باشد. واری،ل منجر به کاهش کمیت و کیفیت اسپرم می‌شود.
یکی از آشکارترین علائم ظاهری نازایی در ،ن، ،ی‌های نامنظم در آنها است. معمولا چرخه ،ی ،ن 28 روزه است. البته ممکن است این دوره در بعضی از ماه‌ها متفاوت باشد. ،ن مبتلا به ناباروری گاها دوره‌های قاعدگی نامنظم مثل چرخه خیلی طول، 35 روزه یا بیشتر یا خیلی کوتاه و کمتر از 21 روز را تجربه می‌کنند. اگر زنی دوره‌های ،ی نامنظمی دارد و حتی نمی‌تواند دورهی ،ی خود را حدس بزند، این می‌تواند مربوط به مشکلات هورمون یا سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) او باشد. هر دوی این‌ها می‌توانند منجر به ناباروری شوند. ما قبلا در مطلبی جداگانه در مورد علت سندرم تخمدان پلیکیستیک صحبت کردهایم. برای اطلاعات تکمیلی‌تر می‌تو،د مطلب فوق را مطالعه کنید.
شاید بتوان گفت که علامت اصلی ناباروری “باردار نشدن” است. گاها دیده می‌شود که هیچ علائم واضح دیگری وجود ندارد. گاها نیز علائم و نشانه های ناباروری با سایر بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط است. به ،وان مثال، 10 تا 15 درصد از موارد بیماری کلامیدیا در صورتی که درمان‌نشده باشند، می‌توانند منجر به بیماری التهابی لگن (PID) شوند. بیماری التهابی لگن نیز می‌تواند منجر به انسداد لوله‌های رحمی شود و از لقاح جلوگیری کند.
از همین رو درمان کم‌کاری تیروئید می‌تواند به رفع مشکل ناباروری کمک کند. اما اگر پس از اصلاح کم‌کاری تیروئید، ناباروری باقی بماند، ممکن است بخاطر مشکلات دیگری باشد. اگر کم‌کاری تیروئید دارید و در تلاش برای باردارشدن هستید، بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که کم‌کاری تیروئید شما تحت کنترل است.
از دیگر عوارض درمان ناباروری می‌توان به تورم دردناک تخمدان‌ها اشاره کرد. داروهای باروری برای تحریک تخمک‌گذاری می‌توانند باعث سندرم تحریک بیشازحد تخمدان (OHSS) شوند، به ویژه با فناوری کمک باروری که در آن تخمدان‌ها متورم و دردناک می‌شوند. همینطور خطر نادر خونریزی یا عفونت با فناوری کمک باروری یا جراحی باروری وجود دارد.
چه زم، به متخصص مراجعه کنیم؟
فیبروم‌های رحمی تومورهای خوش خیم (غیر سرط،) در بافت عضل، رحم هستند. آنها همچنین میوم یا لیومیوم نیز نامیده می‌شوند. فیبروم‌ها هنگامی اتفاق می‌افتند که یک سلول عضل، منفرد در دیواره رحم رشد کرده و یک تومور غیرسرط، ایجاد کند. این تومورهای خوش‌خیم می‌توانند شکل یا اندازه رحم و گاهی دهانه رحم (،مت پایین رحم) را تغییر دهند. اینکه آیا فیبروم‌ها باعث ایجاد ناباروری می‌شوند یا به درمان نیاز دارند، به محل، اندازه و تعداد آنها بستگی دارد.
برخی از مسائل پزشکی موثر بر باروری، مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، ممکن است خطر افسردگی را افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که افسردگی و اضطراب ممکن است در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک سه برابر بیشتر از افراد دیگر باشد.
چالش‌های عاطفی و فیزیکی
این تغییرات ژنتیکی ممکن است هیچ تاثیر جدی بر سلامت ،ن مبتلا نداشته باشد. با‌این‌حال، در دوران بارداری، ،ه‌های خونی که در خون ایجاد می‌شوند، می‌توانند به جفت رسیده و رشد جنین را مسدود کنند. برای اطمینان از تکاملی بودن بارداری و تولد نوزاد، بیمار، که از ترومبوفیلی رنج می‌برند باید در تمام دوران بارداری از درمان با اسید استیل سالیسیلیک (آسپرین، آدیرو) و هپارین استفاده کنند.
چه عواملی خطر ناباروری را افزایش می‌دهد؟
دلایل ناباروری ثانویه برای مردان و ،ن متفاوت است. اما به‌طورکلی می‌توان علل ناباروری ثانویه در ،ن را به خاطر سن بالغ (35 سال یا بالاتر)، آندومتریوز، لوله‌های فالوپ مسدودشده، سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) و افزایش وزن بیشازحد دانست. از مهم‌ترین علل ناباروری ثانویه در مردان نیز می‌توان به سن بالغ (40 سال یا بالاتر)، سطوح پایین تستوسترون، بزرگ شدن پروستات، برداشتن پروستات، هیپوگنادیسم دیررس و افزایش وزن بیشازحد اشاره کرد.
هر مشکل ناباروری قابل درمان است.
در مواردی که حاملگی خودبه‌خود اتفاق نمی‌افتد، معمولا زوج‌ها از فناوری کمک باروری برای باردان شدن استفاده می‌کنند. درمان ناباروری ممکن است هزینه‌ی زیادی را به شما تحمیل کند و به خاطر زمان قابل توجه درمان از نظر جسمی و رو، شما را خسته نماید.
در کم‌کاری تیروئید، غده تیروئید شما به اندازه کافی برخی از هورمون‌های مهم را تولید نمی‌کند. سطوح پایین هورمون تیروئید می‌تواند آزاد شدن تخمک از تخمدان را مختل کند. علاوهبراین، برخی از علل زمینه‌ای کم‌کاری تیروئید مانند برخی اختلالات خودایمنی یا هیپوفیز ممکن است باروری را مختل کنند. اختلالات تیروئید در مردان نیز می‌تواند بر باروری زوجین تاثیر بگذارد. عملکرد نامنظم تیروئید می‌تواند به کیفیت و تحرک اسپرم آسیب برساند و ورود اسپرم به تخمک برای لانه‌گزینی را دشوار کند.
برای آن دسته از زن، که سعی در بارداری دارند، اولین قدم در درمان سندرم تخمدان پلیکیستیک اصلاح سبک زندگی از جمله رژیم غذایی سالم و ورزش است. رژیم‌های غذایی که در بیماران پلی‌کیست جواب داده است، شامل کربوهیدرات‌ها و بار گلیسمی کمتر است. همینطور در بیماران سندرم تخمدان پلیکیستیک حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط سه بار در هفته توصیه می‌شود.
باروری مردان مست،م آن است که بیضه‌ها به اندازه کافی اسپرم سالم تولید کنند. پس از آن اسپرم به داخل واژن فرستاده شده و به تخمک می‌رود. آزمایش‌های مربوط به ناباروری مردان تلاش می‌کنند تا مشخص کنند که آیا هر یک از این فرآیندها مختل شده‌اند یا خیر! ممکن است پزشک با یک معاینه فیزیکی مشکل را تشخیص دهد. اما برای تشخیص درست ممکن است آزمایش‌های باروری زیر تجویز شود:
- تجزیه و تحلیل مایع منی
- آزمایش هورمونی
- آزمایش ژنتیک
- بیوپسی بیضه
- تصویربرداری
سندرم آنتی فسفولیپید (APS) نیز نوعی سلول از سیستم ایمنی بدن است که در خون مادر یافت شده و باعث ایجاد حالت انعقاد بیشازحد می‌شود. اگر شما نیز با مشکلات سیستم ایمنی درگیر هستید، بهتر است که قبل از اقدام به بارداری با پزشک ،ن مشورت نمایید.
عوامل ژنتیکی ناباروری در مردان
تقریباً 10 تا 15 درصد از زوج‌ها ناباروری را تجربه می‌کنند که بیش از نیمی از این موارد به دلیل یک مسئله ژنتیکی است. در این موارد، علت ژنتیکی ممکن است ارثی باشد. هر دو عامل ،نه و مردانه تقریبا یک سوم موارد ناباروری را تشکیل می‌دهند. یک سوم باقیمانده از موارد ناباروری به دلایل ناشناخته یا ،یبی از عوامل مردانه و ،نه رخ می‌دهد.
پولیپ‌ها نیز توده‌های نئوپ،می یا تومورهای عمدتا غیرسرط، در سطح داخلی رحم هستند. پولیپ‌ها می‌توانند در عملکرد رحم دخالت داشته باشند و امکان باروری ،ن پس از یکبار بارداری را دشوار کنند. برداشتن پولیپ‌ها با جراحی می‌تواند احتمال بارداری یک زن را افزایش دهد.
بازیابی اسپرم یکی دیگر از درمان‌های ناباروری در مردان است. این تکنیک زم، که انزال مشکل دارد یا زم، که هیچ اسپرمی در مایع انزالی وجود ندارد، تجویز می‌شود. همچنین ممکن است در مواردی که تکنیک‌های کمک باروری برنامه‌ریزی شده و تعداد اسپرم‌ها کم یا غیرطبیعی است، استفاده شود.
عوارض درمان ناباروری
پروستات غده‌ای کوچک و عضل، به اندازه یک گردو یا توپ پینگ‌پنگ است که عضو مهمی از اندام تناسلی ضروری مردانه محسوب می‌شود. بنابراین اگر فردی دچار مشکلات پروستات شود، این موضوع می‌تواند بر باروری او تاثیر بگذارد. اگرچه یک مرد برای زندگی نیازی به پروستات فعال ندارد، اما پروستات برای تولیدمثل طبیعی بسیار مهم است، زیرا مایعی تولید می‌کند که تقریبا 20 درصد منی را تشکیل می‌دهد. این مایع شیری حاوی مواد مختلفی است که در عملکرد اسپرم تاثیرگذار هستند.
آزمایش ژنتیک نیز ممکن است برای تعیین اینکه آیا نقص ژنتیکی باعث ناباروری شده است یا خیر انجام شود. در موارد خاص نیز بیوپسی بیضه برای شناسایی ناهنجاری‌های مؤثر در ناباروری یا بازیابی اسپرم برای تکنیک‌های کمک باروری، مانند IVF انجام می‌شود.
پیشگیری از نابارواری
تغییرات زیادی در سیستم ایمنی بدن اتفاق می‌افتند که بسیاری از آنها می‌توانند بر باروری مردان و ،ن تاثیر بگذارند. مثلا بدن زن ممکن است اسپرم و یا جنین را به ،وان شی خارجی تشخیص دهد که این موضوع می‌تواند منجر به ش،ت مکرر لانه‌گزینی یا سقط جنین در سه ماهه اول شود. از مهم‌ترین انواع ناباروری ایمونولوژیک می‌توان به آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم (AEA)، ترومبوفیلی ارثی و سندرم آنتی فسفولیپید (APS) اشاره کرد.
معمولا ،ن تحت استرس رابطه ، کمتری دارند و احتمال سیگار کشیدن یا نوشیدن بیشازحد الکل یا کافئین در آن بیشتر باشد. این‌ها عاداتی هستند که احتمال بارداری را کاهش می‌دهند.
ناباروری برای فرزند دوم
با‌این‌حال برای برخی از ،ن مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک، حتی قرص‌های باروری منجر به تخمک‌گذاری یا بارداری نمی‌شود و برای آزادسازی تخمک نیاز به تزریق باروری دارند. تزریقات باروری حاوی همان هورمونی است که مغز آزاد می‌کند تا به تخمدان سیگنال تولید تخمک بدهد. به جای تولید یک تخمک در ماه، ا،ر زن، که تحت تزریق باروری قرار می‌گیرند، دو یا چند تخمک تولید می‌کنند. این درمان نیاز به نظارت دقیق‌تر با سونوگرافی ترانس واژینال و خون‌گیری برای تعیین سطح استرادیول زن دارد. به یاد داشته باشید تزریق باروری نیز با افزایش خطر چند قلوزایی همراه است.
شایع ترین علت نازایی ،ن عدم تخمک‌گذاری است که در 40% از ،ن مبتلا به ناباروری رخ می‌دهد. ممکن است تخمک‌ها به دلایل مختلفی از جمله چاقی یا کمبود پروتئین‌های خاص، بالغ نشوند. تخمک نابالغ ممکن است در زمان صحیح آزاد نشود یا نتواند از لوله‌های فالوپ خارج شود و منجر به باروری شود. از دیگر علل عدم تخمک‌گذاری می‌توان به شرایط نامن، تخمدان مانند نارسایی اولیه تخمدان (POI) یا سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، پیری و افزایش سن، اختلالات غدد درون ریز مانند بیماری تیروئید یا مشکلات هیپوتالاموس که بر هورمون‌های تولیدشده توسط بدن تاثیر می‌گذارد، اشاره کرد.
تعادل من، هورمون‌های تستوسترون، محرک فولیکول (FSH)، هورمون لوتئینه کننده (LH)، پرولاکتین (PRL)، استروژن، هورمون محرک تیروئید (TSH) و هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) برای باروری طبیعی مهم هستند. هر یکی از این هورمون‌ها نقش مهمی در فرآیند تولیدمثل ایفا می‌کنند و اگر یک هورمون سطح پایینی داشته باشد، می‌تواند تعادل هورمونی را بهم بزند.
آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم (AEA) شایع‌ترین شکل ناباروری ایمنی مردانه هستند. آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم نوعی پروتئین هستند که به اسپرم متصل می‌شوند و بر توانایی آنها برای حرکت و بارور ، تخمک تاثیر می‌گذارند. ترومبوفیلی نیز نوعی بیماری خودایمنی است که باعث می‌شود بدن ،ه‌های خون غیرطبیعی در رگ‌ها (وریدها و یا شریان‌ها) ایجاد کند. این موضوع به دلیل اختلال در مک،سمی است که از ،ه شدن بیشازحد خون جلوگیری می‌کند.
مشکلات حفظ نعوظ و مسائل مربوط به انزال نیز می‌توانند علائم و نشانه‌های ناباروری در مردان باشند. توانایی یک انسان در حفظ نعوظ اغلب با سطح هورمون او مرتبط است و عدم توانایی می‌تواند نشانه‌ای از علائم ناباروری در او باشد.
انواع ناباروری
این در حالی است که بسیاری از افراد مبتلا به مشکلات باروری می‌توانند پس از درمان‌هایی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) صاحب فرزند شوند. با‌این‌حال، بسیاری از افراد در مورد اینکه آیا درمان موثر خواهد بود یا خیر، اضطراب دارند و همین آنها را به سمت افسردگی سوق می‌دهد. برخی از دلایلی که افراد مبتلا به ناباروری افسردگی را تجربه می‌کنند عبارتند از:
فشار
ما در بالا در مورد دلایل ناباروری صحبت کردیم. همانطور که اشاره کردیم گاها ناباروری بدون هیچ علت قابل‌شناسایی اتفاق می‌افتد. از‌این‌رو شما باید با عوامل افزایش خطر ناباروری آشنا باشید تا بتو،د از آن پیشگیری نمایید. از جمله عوامل افزایش خطر ناباروری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن (بالای 35 سال برای ،ن و بالای 40 سال برای مردان)
- دیابت
- اختلالات خوردن، از جمله بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی
- مصرف بیشازحد الکل
- قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند سرب و آفت‌کش‌ها
- ورزش بیشازحد
- پرتودرم، یا سایر درمان‌های سرطان
- عفونت‌های مقاربتی
- سیگار کشیدن
- فشار
- سوء‌مصرف مواد
- مشکلات وزن (چاقی یا کمبود وزن)
- ،ی غیرطبیعی در ،ن
- بیماری سلیاک
- بیماری کلیوی
- بیماری التهابی لگن
- اختلالات غده هیپوفیز، مانند سندرم کوشینگ
- سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، کیست تخمدان و نارسایی اولیه تخمدان
- کم خونی داسی‌شکل
- مشکلات رحمی، از جمله اندومتریوز، فیبروم رحم و پولیپ رحم
- بیماری تیروئید
- وریدهای بزرگ شده (واری،ل) در کیسه بیضه
- اختلالات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک
- قرار گرفتن در معرض حرارت زیاد بیضه‌ها ناشی از لباس‌های تنگ یا استفاده مکرر از جکوزی و سونا
- آسیب به کیسه بیضه
جراحی‌هایی مانند پولیپ آندومتر، سپتوم رحم، بافت اسکار داخل رحمی و برخی فیبروم‌ها نیز گاها برای درمان ناباروری ،ن تجویز می‌شوند. اندومتریوز، ،بندگی‌های لگنی و فیبروم‌های بزرگتر ممکن است به جراحی ،راسکوپی یا جراحی با برش بزرگتر شکم نیاز داشته باشند.
درمان ناباروری در مردان
غذاهای دریایی مانند صدف یا ماهی سفید سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مفید برای باروری هستند. غلات کامل مثل بلغور جو دوسر، برنج قهوه‌ای، چاودار و گندم کامل و آجیل‌هایی مثل بادام و بادام هندی و حبوباتی از جمله لوبیا و عدس نیز برای ناباروری بسیار مفید هستند.
غربالگری ناباروری
،ن دوره‌های قاعدگی را متفاوتی را تجربه می‌کنند و یک زن می‌تواند تجربه‌های متفاوتی در دوره‌های خود داشته باشد. نوسان و تغییرات در سیکل‌های قاعدگی شایع است. اما هنگامی که زنی در طول دوره خود علائمی مانند عدم خونریزی، خونریزی شدید، یا موارد دیگر را تجربه کند، این موضوع غیرطبیعی است و باید به پزشک مراجعه کند. پزشک می‌تواند ریشه بی‌نظمی قاعدگی را کشف کند.
ناباروری و کم‌کاری تیروئید
اختلالات سیستم ایمنی و بیماری‌های خود ایمنی نیز می‌توانند باعث ناباروری در مردان و ،ن شوند. اغلب اوقات، تشخیص ناباروری ایمونولوژیک بسیار پیچیده است. با‌این‌حال، ،ن‌زده می‌شود که حدود 20 درصد از موارد ناباروری غیر قابل توضیح به دلایل ایمونولوژیک اتفاق می‌افتند. ناباروری ناشی از ایمونولوژیک می‌تواند به طرق مختلف از جمله ت،یب سلول‌های تناسلی فرد مبتلا، جلوگیری از لانه‌گزینی جنین یا حتی ایجاد سقط مکرر خود را نمایش دهد.
مشکلات ساختاری سیستم تولیدمثل از دیگر علل ناباروری در ،ن است. مشکلات ساختاری معمولا شامل وجود بافت غیرطبیعی در لوله‌های فالوپ یا رحم است. اگر لوله‌های فالوپ مسدود شوند، تخمک‌ها قادر به حرکت از تخمدان‌ها به رحم و اسپرم‌ها نیز قادر به رسیدن به تخمدان برای لقاح نخواهند بود. مشکلات ساختاری در رحم می‌توانند باعث ناباروری شوند. برخی از مشکلات ساختاری خاص که می‌توانند باعث ناباروری شوند عبارتند از: آندومتریوز، فیبروم های رحمی، پولیپ‌ها، زخم در رحم از جراحات قبلی، عفونت‌ها یا جراحی، رحم با شکل غیرمعمولی.
از دیگر علل ناباروری ،ن می‌توان به مشکلات در چرخه قاعدگی و عفونت‌ها اشاره کرد. چرخه قاعدگی فرآیندی است که بدن زن را برای بارداری آماده می‌کند و مشکل در آن می‌تواند منجر به ناباروری شود. چرخه قاعدگی شامل چندین مرحله است و مشکلات در هر یک از مراحل می‌تواند منجر به مشکل در باروری شود.
ناباروری ،ن می‌تواند دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، مشکلات مربوط به تخمک‌گذاری، اندومتریوز یا تغییرات ساختاری در سیستم تولیدمثل داشته باشد. برخی از موارد دیگر نیز از جمله سن، وزن، یا سابقه بیماری‌های مقاربتی نیز بر ناباروری ،ن تاثیر می‌گذارند. در نهایت، ژنتیک در حدود 10 درصد ناباروری ،ن نقش دارد.
با‌این‌حال ،ن ممکن است علیرغم اصلاح شیوه زندگی خود هنوز تخمک‌گذاری ضعیفی داشته باشند. در چنین شرایطی ممکن است ،ن به داروهای باروری برای کمک به آزادسازی تخمک از تخمدان نیاز داشته باشند. درمان اولیه معمولی برای بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک که تخمک‌گذاری ندارند و در تلاش برای باردارشدن هستند تجویز داروهای باروری خاص است.
همینطور اگر کم‌کاری تیروئید دارید و باردار شده‌اید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید. نظارت دقیق بر سطح هورمون تیروئید در دوران بارداری می‌تواند رشد طبیعی جنین را تقویت کرده و خطر سقط جنین را کاهش دهد.
ناباروری و افسردگی
حواستان به موضوعاتی مانند کم خونی در بارداری هم باشد.
ناباروری همان عقیم بودن است؟
معمولا درمان ناباروری ،ن و مردان با هم متفاوت هستند. ما در زیر در مورد درمان ناباروری ،ن و مردان صحبت کردهایم:
درمان ناباروری در ،ن
علاوه‌بر موراد بالا عفونت‌ها نیز می‌توانند باعث ناباروری در ،ن شوند. سوزاک و کلامیدیای درمان‌نشده در ،ن می‌تواند منجر به بیماری التهابی لگن شود و لوله‌های فالوپ را مسدود کند. سفلیس درمان‌نشده نیز می‌تواند خطر ابتلا به ناباروری را افزایش دهد. همینطور عفونت‌های مزمن در دهانه رحم و جراحی ضایعات دهانه رحم مرتبط با عفونت پاپیلومای انس، (HPV) نیز همچنین می‌توانند میزان یا کیفیت مخاط دهانه رحم را کاهش دهند و باردارشدن ،ن را دشوار کنند.
تشخیص ناباروری
زمان مراجعه به متخصص بیشتر به سن شما بستگی دارد. تا سن 35 سالگی، ا،ر پزشکان توصیه می‌کنند که حداقل یک سال قبل از انجام آزمایش یا درمان برای باردارشدن صبر کنید. اگر بین 35 تا 40 سال دارید، پس از شش ماه تلاش، باید برای درمان باید به پزشک مراجعه نمایید چرا که با افزایش سن، شانس باردارشدن ،ن کاهش می‌یابد. اگر بیش از 40 سال سن دارید، ممکن است پزشک آزمایش ناباروری یا درمان فوری را به شما پیشنهاد دهد.
در برخی موارد نیز ،ن مبتلا به پلی‌کیست به لقاح آزمایشگاهی (IVF) برای رسیدن به بارداری سالم نیاز دارند. در این سناریو، از تزریق روزانه باروری برای تحریک تخمدان‌ها برای تولید تخمک‌های متعدد استفاده می‌شود. تخمک‌ها در آزمایشگاه بارور شده و سپس جنین حاصل (تخمک بارور شده) به رحم زن منتقل می‌شود.
ناباروری با فیبروم
ناباروری وضعیتی است که در آن شما پس از حداقل یک سال تلاش برای باردارشدن با رابطه ، مکرر و محافظت‌نشده، هنوز موفق به باردارشدن نشده‌اید. ناباروری می‌تواند در نتیجه اختلال در دستگاه تناسلی زن یا مرد اتفاق بیفتد و از لقاح اسپرم و تخمک جلوگیری کند. توجه کنید که ناباروری شامل سقط جنین یا ناتو، در حمل نوزاد تا زمان زایمان نمی‌شود.
چه زم، می‌‌گوییم یک مرد یا زن نابارور است؟
مطالعات نشان می‌دهد که بین ناباروری و کم کاری تیروئید در ،ن و مردان ارتباطی وجود دارد و هر دوی کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید می‌توانند بر باروری تاثیر منفی بگذارند. حتی کم‌کار تیروئید می‌تواند بر توانایی حمل جنین تا زمان زایمان تاثیر بگذارد.
مثلا مجرای حمل اسپرم می‌تواند به دلایل مختلف از جمله آسیب ناخواسته در اثر جراحی، عفونت‌های قبلی، تروما یا رشد غیرطبیعی مانند فیبروز کیستیک یا شرایط ارثی مشابه مسدود شود. انسداد می‌تواند در هر سطحی از جمله در بیضه، در لوله‌هایی که بیضه را تخلیه می‌کنند، در اپیدیدیم، در نزدیکی مجاری انزال یا مجرای ادرار رخ دهد.
علل ناباروری در ،ن
ناباروری 10 تا 15 درصد زوج‌ها در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. همین آن را به یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جه، برای افراد بین 20 تا 45 سال تبدیل کرده است. ،ن زده می‌شود که از هر 10 زن بین 15 تا 44 سال، 1 نفر برای باردارشدن مشکل دارد. طبق گزارش سایت صدا و سیما نیز ۱۳ درصد زوجین ایر، که در دوره بارداری و در سنین ۲۵ تا ۴۰ سال قرار دارند، مشکل ناباروری دارند. ی،ی از ۲۶ میلیون زوج کشور، ۴ میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد.
دلایل ناباروری
گاهی اوقات نیز ،ن تاخیر در ،ی حتی تا یک ماه را تجربه می‌کنند. عواملی مانند استرس یا تمرینات سنگین ممکن است منجر به به تاخیر انداختن ،ی شود. اما اگر به هیچ ،وان ، نمی‌شوید، این موضوع نگران‌کننده است و باید با متخصص ،ن مشورت نمایید. ،ی دردناک که زندگی روزمره فرد را مختل کند، یکی دیگر از علائم ظاهری ناباروری در ،ن است.
چرخه قاعدگی به آماده شدن بدن زن برای بارداری احتمالی پس از تخمک‌گذاری اشاره دارد. این چرخه به‌طور متوسط 28 روز طول می‌کشد و با گرفتگی عضلات، تغییر در خلق‌و‌خو، نفخ، خستگی و حساس شدن سینه‌ها همراه است. در طول چرخه، تغییرات هورمونی نحوه آزاد شدن تخمک از تخمدان را تنظیم می‌کند و پوشش رحم را برای دریافت تخمک بارور‌شده احتمالی برای بارداری آماده می‌کند.
یائ، زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان (POI) یکی از علل شایع نازایی در ،ن است و حدود یک درصد از ،ن جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال عواقب روانشناختی و پیامدهای عمده بر روی سلامتی دارد. یائ، زودرس در سال‌های اخیر افزایش یافته است، زیرا سن مادر شدن در کشورهای توسعه‌یافته به تاخیر افتاده و خطر ابتلا به نارسایی اولیه تخمدان یا احتمال کمتر بارداری بالا رفته است
باروری در ،ن به آزادسازی تخمک‌های سالم توسط تخمدان‌ها بستگی دارد. دستگاه تناسلی باید اجازه دهد تا تخمک به لوله‌های فالوپ رفته و برای لقاح به اسپرم بپیوندد. آزمایش‌های نازایی ،ن سعی می‌کنند بفهمند که آیا هر یک از این فرآیندها مختل شده است یا خیر! ممکن است برای تشخیص به یک معاینه فیزیکی نیاز داشته باشید. اما برای تشخیص درست ممکن است آزمایش‌های باروری زیر نیاز باشد:
- آزمایشات تخمک‌گذاری برای اندازه‌گیری سطوح هورمونی
- هیستروسالپنگوگرافی یا ع، برداری رنگی از رحم برای ارزیابی وضعیت رحم و لوله‌های فالوپ و انسداد آنها
- آزمایش خون
- آزمایش AMH یا آزمایش ذخیره تخمدان برای ارزیابی سطح هورمون‌های تخمک‌گذاری و هورمون‌های هیپوفیز
- ،راسکوپی برای بررسی تخمدان‌ها و رحم
- سونوگرافی لگن و معاینه لگن برای بررسی بیماری رحم یا تخمدان
- هیستروسکوپی برای بررسی بیماری رحم
- سونوگرافی ترانس واژینال
ناباروری مردان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ناباروی اولیه: زنی که هرگز باردار نبوده و پس از یک سال رابطه ، و محافظت‌نشده، هنوز نتوانسته است باردار شود.
برای درمان نازایی ،ن ممکن است نیاز به روش‌های مختلفی باشد. داروهای باروری یکی از درمان‌های اصلی ،ن است که به تحریک تخمک‌گذاری و رفع اختلالات کمک می‌کند. تلقیح داخل رحمی (IUI) یکی دیگر از روش‌های درمان ناباروری در ،ن است. در این روش اسپرم سالم مستقیما در زم، که تخمدان یک یا چند تخمک را برای لقاح آزاد کرده است، در رحم قرار می‌گیرد.
از دیگر نشانه‌های نازایی در ،ن می‌توان به مشکلات پوستی،کاهش تمایلات ،، رشد موهای صورت، موهای نازک یا افزایش وزن اشاره کرد. درد در طول رابطه ، نیز ممکن است نشانه‌ی دیگری از ناباروری ،ن باشد. با اینکه برخی از خانم‌ها رابطه ، دردناک را طبیعی می‌دانند، اما باید بگوییم که اینطور نیست. این مشکل می‌تواند مربوط به مسائل هورمونی، آندومتریوز یا سایر شرایط فرد باشد که می‌تواند به ناباروری او منجر شود. روش درمان ناباروری بنا به دلیل آن مشخص می‌شود.
علائم ظاهری ناباروری در مردان
لقاح فرآیند پیچیده‌ای است و به عوامل زیادی بستگی دارد. هنگامی که دستگاه تناسلی زن یا مرد دچار مشکل شود، ممکن است منجر به ناباروری شود. اگر زوجین بیش از یک سال است که برای باردارشدن تلاش می‌کنند اما این اتفاق نمی‌افتد، ممکن است یکی از زوجین یا هر دو نابارور باشند. ما در بخش‌های بعدی در مورد علائم و نشانه‌های ناباروری و نحوه درمان به‌طور مفصل صحبت کردهایم.
علائم و نشانه های ناباروری
برآوردها نشان می‌دهد که بین 15 تا 30 درصد از زوج‌هایی که ناباروری را تجربه می‌کنند، جزو ناباروری غیرقابل توضیح تشخیص داده می‌شوند. برخی از پزشکان باروری نیز معتقدند که علت احتمالی ناباروری غیرقابل توضیح این است که آزمایش‌هایی که برای ارزیابی ناباروری انجام شده‌اند ممکن است به دلیل روش‌های آزمایش ناقص به درستی تشخیص داده نشده باشند.
آیا امکان ناباروری با علت ناشناخته وجود دارد؟
پزشک ممکن است برای تشخیص ناباروری نیاز به تجزیه و تحلیل مایع منی داشته باشد. منی به‌طورکلی از طریق خودارضایی یا قطع رابطه ، و انزال منی در یک ظرف تمیز به دست می‌آید. آزمایشگاه نمونه منی شما را تجزیه و تحلیل کرده و آن را از لحاظ مشکلات اسپرم مانند تعداد کم اسپرم و تحرک ضعیف بررسی می‌کند. در برخی موارد نیز ممکن است ادرار برای وجود اسپرم آزمایش شود. آزمایش هورمونی نیز برای تعیین سطح تستوسترون و سایر هورمون‌های مردانه تجویز می‌شود.
اگر بافتی که به‌طور معمول ،مت داخلی رحم را تشکیل می‌دهد، در مکان دیگر خارج از رحم رشد کند، آندومتریوز یا نابه‌جایی آستر رحم گفته می‌شود. ما قبلا در مورد علائم آندومتریوز صحبت کردهایم که می‌تو،د برای ،ب اطلاعات بیشتر مطلب مربوطه را مطالعه کنید. فیبروم‌های رحمی نیز توده‌هایی هستند که در داخل و اطراف دیوار رحم ظاهر می‌شوند. البته بیشتر ،ن مبتلا به فیبروم با باروری مشکلی ندارند و می‌توانند باردار شوند. با‌این‌حال، برخی از ،ن مبتلا به فیبروم ممکن است نتوانند به‌طور طبیعی باردار شوند یا ممکن است چندین سقط جنین یا زایمان زودرس داشته باشند.
بیماری‌های مزمن مانند دیابت، آسم، فشار خون بالا یا آرتریت روماتوئید نیز ممکن است منجر به ناباروری شوند. از دلایل دیگری که ممکن است باعث ناباروری با وجود ، منظم شود می‌توان به اندومتریوز، داشتن اضافه وزن یا کم وزنی قابل توجه، لوله‌های فالوپ مسدودشده، فیبروئید رحم، بیماری التهابی لگن، بیماری‌های مقاربتی، سن، سیگار کشیدن، ورزش زیاد، استرس یا نوشیدن بیشازحد الکل یا استفاده تفریحی از مواد مخدر اشاره کرد.
ناباروری با وجود تخمک‌گذاری
معمولا سقط جنین بر شانس باردارشدن و داشتن بارداری طبیعی در آینده تاثیر نمی‌گذارد و منجر به ناباروری بعد از سقط نمی‌شود. فقط ممکن است کمی خطر سقط جنین در اوایل بارداری بعدی را افزایش دهد. اگر بعد از عمل سقط به موقع درمان نشوید، ممکن است به عفونت رحم مبتلا شوید. عفونت می‌تواند به لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها سرایت کند و منجر به بیماری التهابی لگن (PID) شود. بیماری التهابی لگن می‌تواند خطر ناباروری یا حاملگی خارج رحمی را افزایش دهد.
البته بیشتر عفونت‌ها قبل از رسیدن به این مرحله درمان می‌شوند و ممکن است قبل از سقط جنین آنتی بیوتیک برای کاهش خطر عفونت به شما داده شود. اگر بعد از سقط جنین درد شدید در شکم، لگن یا کمر، درجه حرارت بالا، ترشحات غیر معمول یا بدبوی واژن، خونریزی بین قاعدگی یا بعد از رابطه ، را تجربه کردید، در اسرع وقت به پزشک ،ن مراجعه کنید.
ناباروری بدون علت (ناباروری غیر قابل توضیح)
اضافه وزن یا چاقی می‌تواند بر توانایی باروری زوج و هورمون‌های ، آنها تاثیر بگذارد. مطالعات متعدد نشان می‌دهد که ،ن دارای اضافه وزن یا چاق نسبت به ،ن با وزن طبیعی دوران بارداری دشوارتری دارند.
با‌این‌حال نباید تاثیر رژیم غذایی و سایر انتخاب‌های مربوط به سبک زندگی بر باروری را نادیده گرفت. تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند تاثیر قابل توجه بر باروری داشته باشد. اگر به دنبال رژیم غذایی من،ی برای درمان ناباروی‌تان هستید، بهتر است که به مواد غذایی زیر روی بیاورید:
غذاهای گیاهی
البته ناباروری چاقی تنها برای ،ن تاثیر نمی‌گذارد. مطالعات تایید کرده است که مرد، که شاخص توده بدنی (BMI) بالایی دارند، به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از مردان با وزن طبیعی نابارور هستند. بی‌نظمی‌های هورمونی در مردان بر تحریک بیضه‌هایی که تولید اسپرم را مهار می کنند، تاثیر می‌گذارد. چربی اضافی در واقع باعث می‌شود که هورمون مردانه، تستوسترون به استروژن تبدیل شود و این استروژن‌ها تحریک بیضه را کاهش می‌دهند.
ناباروری ژنتیکی چیست؟
علت ناباروری در زوجین می‌تواند به یک یا هر دو طرف برگردد. ناباروری یک سوم مواقع ناشی از عوامل ،نه و حدود یک سوم مواقع هر دو عامل ،نه و مردانه در آن دخیل هستند. گاها نیز هیچ علت قابل شناسایی برای ناباروری وجود ندارد. ما در ادامه در مورد دلایل ناباروری در مردان و ،ن به‌طور مفصل صحبت کردهایم:
علل ناباروری در مردان
در حالی که اختلالات در دورهی ،ی می‌تواند یکی از علائم و نشانه‌های ناباروری باشد اما این موضوع برای همه صادق نیست. شما ممکن است با وجود ، منظم نیز نابارور باشید. بیشتر مشکلات باروری ناشی از اختلال در تخمک‌گذاری است که می‌تواند بر دوره ،ی شما تاثیر بگذارد. اما ا این حال ناباروری ممکن است ناشی از عوامل دیگری نیز باشد.
تست‌های غربالگری ناباروری به آزمایشات و سونوگرافی‌هایی که برای یافتن علت ناباروری در ،ن انجام می‌شود، گفته می‌شود. در پروسه غربالگری پیش از بارداری، پزشک معالج، خانمی که تصمیم به بارداری دارد را از لحاظ ژنتیکی و سابقه بیماری‌های فامیلی مانند کم‌خونی داسی‌شکل، تا،می و یا سیستیک فیبروزیس مورد بررسی قرار می دهد.
ناباروری قاعدگی
یک زن با یک تا دو میلیون تخمک متولد می‌شود که در تخمدان‌ها ذخیره می‌شود. تخمدان‌ها هورمون‌هایی (استروژن و پروژسترون) تولید می‌کنند که قاعدگی و تخمک‌گذاری را کنترل می‌کنند. با گذشت زمان، تعداد تخمک‌ها و کیفیت تخمک‌های باقیمانده کاهش می‌یابد و در نتیجه احتمال باروری کمتر است.
اگر تخمک‌گذاری اتفاق نیفتد یا به‌طور منظم رخ ندهد، ممکن است برای باردارشدن دچار مشکل شوید. بیماری پلیکیستیک رحم یکی از دلایل اصلی عدم تخمک‌گذاری ،ن است. از دیگر دلایل می‌توان به نارسایی اولیه رحم، اختلال عملکرد هیپوتالاموس، نارسایی زودرس تخمدان و پرولاکتین بیشازحد اشاره کرد.
تغییر سبک زندگی و برخی عادات در مردان از جمله قطع برخی داروها، کاهش یا حذف مواد مضر، بهبود دفعات و زمان مقاربت یا ورزش منظم می‌تواند شانس بارداری را بهبود بخشد. همینطور برخی داروها در مردان ممکن است تعداد اسپرم، سطح تستوسترون یا سایر هورمون‌ها و احتمال بارداری موفق را بالاتر ببرد. این داروها ممکن است عملکرد بیضه از جمله تولید و کیفیت اسپرم را افزایش دهند.
منبع: https://drdr.ir/mag/%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/
برخی از عوامل ژنتیکی که بر ناباروری ،ن تاثیر می‌گذارند، عبارتند از تغییر کروموزوم ارثی یا یک نوع تک ژنی که از والدین به فرزند منتقل می‌شود. علاوهبراین، اگر سابقه خانوادگی بیماری‌های خاصی مانند یائ، زودرس یا اندومتریوز را دارید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به همان مشکلات نیز باشید. به‌طور کلی شرایط ژنتیکی خاص و مسائل کروموزومی که ممکن است باعث نازایی ،ن شود عبارتند از:
- سندرم ترنر
- نارسایی تخمدان اولیه مرتبط با X شکننده (FXPOI)
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
- بازآرایی کروموزومی
ناباروری و تغذیه نیز بهم مربوط هستند و تغذیه نیز نقش مهمی در باروری ،ن و مردان دارد. با‌این‌حال حتی سالم‌ترین رژیم‌های غذایی نیز نمی‌توانند شرایط جدی‌تری که باعث ناباروری در مردان و ،ن شده‌اند را درمان کنند. برای مثال، اگر لوله‌های فالوپ یک زن مسدودشده و از بارور شدن تخمک توسط اسپرم جلوگیری می‌کند، تغییرات رژیم غذایی هیچ کمکی به رفع این انسداد نمی‌کند. خوشبختانه، مواردی از این دست می‌توانند با خدماتی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) درمان شوند.
توجه کنید که ناباروری ثانویه همیشه ناشی از ناباروری اولیه نیست. برخی زوجین هستند که بدون نیاز به درمان باروری باردار شده‌اند، اما برای رسیدن به بارداری و فرزندان بعدی به درمان ناباروری نیاز پیدا می‌کنند. همینطور اگر برای داشتن فرزند اول به درمان باروری نیاز داشتید، به این م،ی نیست که برای باردارشدن مجدد در آینده به درمان باروری نیاز خواهید داشت. یادتان باشد که ناباروری بدون علت هم نیاز به پیگیری دارد.
شیوع ناباروری
خوشبختانه یک سری تغییرات کوچک در سبک زندگی‌تان می‌تواند به شما در پیشگیری از ناباروری کمک کند. زوجین نیز می‌توانند این اقدامات را برای محافظت از ناباروری به ویژه در هنگام تلاش برای باردارشدن انجام دهند:
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید و وزن من،تان را حفظ کنید.
- سیگار نکشید، از مواد مخدر استفاده نکنید و بیشازحد الکل ننوشید.
- برای درمان بیماری‌های مقاربتی اقدام کنید.
- از نظر بدنی فعال بم،د، اما در ورزش زیاده روی نکنید.
درمان ناباروری
ناباروری و عقیم اصطلاحاتی هستند که اغلب به صورت مترادف بجای یکدیگر مورداستفاده قرار می‌گیرند. اما در واقعیت این دو با هم متمایز هستند. اگر زوجی بیش از 12 ماه است که برای باردارشدن با رابطه ، مکرر و محافظت‌نشده اقدام کرده است اما موفق نشده، معمولا این زوج از نظر بالینی نابارور درنظرگرفته می‌شوند. این محدوده زم، برای افراد بالای 35 سال 6 ماه درنظرگرفته می‌شود.
ناباروری بعد از بچه اول زم، است که یک زوج پس از داشتن یک فرزند یا چندین فرزند موفق در گذشته، برای باردارشدن دچار مشکل شده‌اند. بسیاری از زن، که هیچ مشکلی در باردارشدن با فرزند اول خود ندارند، ممکن است برای بار دوم به مشکل بخورند.
امروزه دو اصطلاح «ناباروری اولیه» و «ناباروری ثانویه» در دنیای باروری زیاد شنیده می‌شود. اما شاید برای شما نیز سوال باشد که منظور از آنها چیست؟ طبق تعریف سازمان بهداشت جه، (WHO)، ناباروری به دو نوع اولیه و ثانویه ت،یم می‌شود. این دو اصطلاح را می‌توان به شکل زیر تعریف کرد:
مشکلات پروستات مثل سرطان پروستات، پروستاتیت و هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات می‌توانند بر باروری فرد تاثیر بگذارند. سرطان پروستات بعد از سرطان پوست، دومین نوع سرطان شایع در مردان است. از هر هشت مرد یک نفر در طول زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا می‌شود. پروستاتیت یا عفونت یا التهاب پروستات نیز یک مشکل شایع اورولوژی است که می‌تواند باعث سوزش یا درد ادرار، تکرر و فوریت ادرار، ناتو، در تخلیه خوب مثانه و انزال سخت یا دردناک شود.
ناباروری چاقی
مطالعات نشان می‌دهد که زن، که به دنبال درمان ناباروری هستند، با پیشرفت درمان، اضطراب و افسردگی آنها بدتر می‌شود.
عوارض جانبی درمان
سیب بدون پوست، موز، پرتقال، توت فرنگی، تمشک، انبه و آناناس همگی منابع غنی از فیبر و ویتامین هستند و برای درمان ناباروری توصیه می‌شوند. از سبزیجات مفید برای ناباروری نیز می‌توان به گوجه فرنگی، سیب‌زمینی، پیاز، تربچه، ذرت، هویج، خیار، کلم‌بروکلی، اسفناج، گل‌کلم، کاهو، لوبیا، نخود‌فرنگی، بادمجان، و مارچوبه اشاره کرد.