سونوگرافی داپ، ابزاری است که از امواج صوتی آن برای گوش‌دادن به ضربان قلب جنین استفاده می‌کنند. این نوع از سونوگرافی در اوا، سه‌ماهه سوم بارداری استفاده می‌شود و به،وان بخشی از مراقبت‌های معمول دوران حاملگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از اه، اصلی مراقبت‌های پیش از زایمان و به‌کارگیری ابزارهایی مانند سونوگرافی داپ،، شناسایی جنینِ در معرض خطر و اعمال مداخلات بالینی است؛ استفاده از چنین ابزار پزشکی می‌تواند باعث کاهش عوارض و مرگ و میر پیش از زایمان شود. داپ، با بررسی شکل موج‌های شریان نافی جنین می‌تواند مشکلات و آسیب‌های احتمالی را شناسایی کند. این دستگاه در دسته‌بندی تست‌های غربالگری کم‌خطر قرار می‌گیرد.
در این مقاله از مجله سلامتی و پزشکی دکتردکتر، درباره داپ، در بارداری، انواع، عوارض و تفاسیر آن در کنار آمادگی‌های لازم برای انجامش می‌خو،د. مطالعه این مطلب به حدود ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
محتوای پزشکی این مطلب توسط دکتر مجید رمض،، متخصص تصویربرداری (رادیولوژی) در مشهد مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.
اگر درباره این نوع از سونوگرافی در بارداری پرسشی دارید، در پایان همین صفحه سوالاتتان را مطرح کنید تا پزشک به شما پاسخ دهد.
سونوگرافی داپ، چیست؟
سونوگرافی داپ، (Doppler Ultrasound) برای تشخیص مشکلات قلب و عروق خونی استفاده می‌شود. این آزمایش جهت و سرعت حرکت خون در شریان‌ها و وریدها را نشان می‌دهد.
متخصصان با این سونوگرافی ،ه‌های خون، عروق تنگ و سایر مشکلاتی را شناسایی می‌کنند که روی قلب و رگ‌های خونی در پاها، بازوها و معده تأثیر می‌گذارند. از داپ، در دوران بارداری هم استفاده می‌شود و با آن وضعیت قلب و عروق جنین (ضربان قلب و جریان خون جنین) مورد بررسی قرار می‌گیرد.
برخلاف اسکن اولتراسوند یا همان سونوگرافی معمولی، داپ، جنین فقط صدا تولید می‌کند، نه تصویر.
سونوگرافی داپ، در بارداری
داپ، نوعی سونوگرافی است که از امواج صوتی برای تشخیص صداهای جنین و جفت در هفته‌های مذکور استفاده می‌کند و در هفته ۳۲ بارداری به درخواست دکتر ،ن انجام می‌شود. معمولا در هفته ۱۰ تا ۱۲ حاملگی، امکان تشخیص صدای قلب جنین با داپ، وجود دارد.
این نوع سونوگرافی براساس اثر داپ، عمل می‌کند، ی،ی تشخیص می‌دهد که چگونه امواج فرکانس (در این مورد امواج صوتی) با حرکت ناظر به سمت یا دور شدن از منبع صدا تغییر می‌کنند.
برای استفاده از دستگاه داپ،، متخصصان در ابتدا پروب (بخشی از دستگاه سونوگرافی که روی بدن حرکت داده می‌شود تا امکان بررسی درون مقدور شود) را با ژل آغشته می‌کنند و سپس آن را روی شکم برهنه فرد باردار حرکت می‌دهند تا صدای جنین تشخیص داده شود.
صداها از طریق بلندگویی قابل شنیدن هستند. برخی از داپ،ها تعداد ضربان قلب در واحد اصلی را هم نمایش می‌دهند. صدای قلب جنین معمولا بین ۱۱۰ تا ۱۶۰ تپش در دقیقه است.
اغلب صدای قلب در پاسخ به فعالیت یا انقباضات تغییر می‌کند، به‌همین دلیل است که نظارت بر صدای قلب جنین در طول زایمان بسیار مهم است. ضربان قلب غیرطبیعی می‌تواند نشان از کمبود ا،یژن دریافتی جنین یا مشکلات دیگر باشد.
انواع سونوگرافی داپ، در بارداری
برخی از دستگاه‌های سونوگرافی داپ، ضدآب هستند. این دستگاه‌ها قدرت‌های متنوعی دارند و توانشان براساس مگاهرتز (MHz) اندازه‌گیری می‌شود. توان داپ،های موجود در مراکز سونوگرافی معمولا ۲ یا ۳ است.
انواع سونوگرافی داپ، در بارداری هم به‌شرح زیر است:
- واژینال
- شریان رحمی
- شریان ناف
- کاردیوتوکوگرافی
- شریان مغز
- داکتوس ونوس
- برای ،بندگی جفت
| داپ، واژینال | برای بررسی حاملگی خارج از رحم کاربرد دارد. |
| داپ، شریان رحمی | مقدار خون رسیده به رحم و جنین بررسی می‌شود. نرسیدن خون و ا،یژن کافی به جنین با بروز مشکلاتی روبه‌رو است و نیاز به بررسی دارد. |
| داپ، شریان ناف | جریان خون رسیده به جنین از راه بند ناف بررسی می‌شود. از کاربردهای آن، بررسی دریافت مواد مغذی جنین از راه بند ناف است. |
| داپ، کاردیوتوکوگرافی (Cardiography) | از صدا برای بررسی وضعیت قلب جنین استفاده می‌شود. |
| داپ، شریان مغز | میزان خونرس، به مغز جنین را ارزیابی می‌کند. |
| داپ، داکتوس ونوس (Ductus venosus) | برای شناسایی اختلالات کروموزومی جنین و ارزیابی ورید نافی ناقل خون به قلب جنین در سه ماهه نخست باردرای انجام می‌شود. |
| داپ، برای ،بندگی جفت | برای تشخیص ،بندگی جفت به رحم کاربرد دارد. |
سونوگرافی کا، داپ، جنین چیست؟
کا، داپ، (Color Doppler Ultrasound) نوعی از سونوگرافی داپ، است که می‌تواند سرعت حرکت و روند جریان خون در رگ‌های بدن را نشان بدهد. با کا، داپ،، دستگاه اصوات و امواج صوتی داپ، را به تصاویری رنگی بدل می‌کند. در نتیجه، متخصصان سونوگرافی می‌توانند از سرعت و جهت جریان خون در رگ‌ها باخبر شوند.
در چه مواردی پزشک دستور انجام سونوگرافی کا، داپ، را برای خانم‌های باردار می‌دهد؟
- بارداری چندقلو
- شاخص توده بدنی (BMI) پایین یا بالای مادر
- ابتلای مادر به دیابت و فشار خون بالا
- سرعت کم رشد، جنین
- داشتن سابقه سقط جنین یا تولد نوزاد سبک‌وزن و غیرعادی
- سیگارکشیدن مادر
ضرورت سونوگرافی داپ، در بارداری
استفاده از روش سونوگرافی داپ، در موارد زیر ضروری به‌نظر می‌رسد:
- کندبودن رشد جنین
- سیگاری‌بودن مادر
- وجود شائبه ،بندگی جفت
- وجود سابقه سقط جنین برای مادر
- ابتلای مادر به فشار خون بالا در حاملگی
- پایین یا بالابودن بیش از حد شاخص توده بدنی مادر
آمادگی قبل از سونوگرافی داپ، بارداری
نیازی به آمادگی قبل از سونوگرافی داپ، رشد جنین نیست. باید بد،د که:
- احتیاجی به ناشتابودن نیست.
- سونوگرافی داپ، در ماه هشتم بارداری انجام می‌شود.
- لازم نیست، پیش از انجام سونوگرافی آب زیادی نوشیده شود.
تفسیر سونوگرافی داپ، در بارداری
در تفسیر سونوگرافی داپ، در رشد جنین به موارد زیر پرداخته می‌شود:
- اختلالات خونرس، به جنین
- ،بندگی غیرطبیعی جفت
- شاخص ضربان شری،
- تعداد عروق بند ناف
- شریان نافی
| اختلالات خونرس، به جنین | دو شاخص مقاومتی و ضربان شری، برای بررسی اختلالات خونرس، به جنین در اثر سن حاملگی در داپ، ارزیابی می‌شوند. |
| ،بندگی غیرطبیعی جفت | برای بررسی اینکه فضاهای عروقی پرشمار درون جفت و عروق فراوان در حد فاصل میان جفت و رحم نباشند از داپ، استفاده می‌شود. |
| شاخص ضربان شری، | جریان خون عروق مغزی جنین مقاومت بالایی دارند و برای بررسی وضعیت آنها از شاخص ضربان شری، در سونوگرافی داپ، استفاده می‌شود. |
| تعداد عروق بند ناف | بند ناف شامل دو شریان و یک ورید است. این موضوع با داپ، بررسی می‌شود تا وضعیت طبیعی باشد. |
| شریان نافی | برای بررسی وضعیت عروق بستر جفت از داپ، استفاده می‌شود. |
خطرات سونوگرافی داپ، در بارداری
داپ، از دستگاه‌های پزشکی است که برای استفاده توسط متخصصان پزشکی طراحی شده است. اگر این ابزارها در محیطی پزشکی و از سوی متخصصان به کار گرفته شوند، خطری برای افراد باردار به‌وجود نمی‌آورند.
نمونه‌هایی خانگی از این دستگاه هم وجود دارد که استفاده از آنها توصیه نمی‌شود. باید بد،د که سونوگرافی می‌تواند حباب‌های کوچکی در بافت‌ها به‌وجود بیاورد.
هنگامی که قرار گرفتن در معرض آن افزایش پیدا می‌کند، احتمال آسیب‌رساندن به جنین و مادر هم بالا می‌رود. از سوی دیگر، تفسیر اشتباه اطلاعات دستگاه هم می‌تواند تشویش‌های بیهوده یا اطمینان خاطر اشتباهی به افراد بدهد. برای برخورداری از مشاوره درم، صحیح و ضرورت انجام این آزمایش، می‌تو،د با استفاده از پلتفرم دکتردکتر، ،ت آنلاین بگیرید.
سوالات متداول سونوگرافی داپ، در بارداری
در چه مواردی پزشک دستور انجام سونوگرافی کا، داپ، را برای خانم‌های باردار می‌دهد؟
سونوگرافی داپ، در رشد جنین از امواج صوتی برای تشخیص حرکت خون در رگ‌ها استفاده می‌کند. زم، که شائبه مشکلات قلبی با علائمی مانند تنگی نفس، خستگی و تورم پای مادر دیده شود یا نشانه‌هایی از علائم بیماری شریان محیطی مانند تهوع و ضعف عضل، رخ بدهد هم از داپ، استفاده می‌شود.
برای سونوگرافی داپ، نیاز به ناشتابودن وجود دارد؟
خیر، لازم نیست که ،ن باردار برای انجام این تست ناشتا باشند.
هزینه سونوگرافی داپ، چقدر است؟
نرخ این سونوگرافی بنا به مرکز درمان متفاوت است اما بدون بیمه در سال ۱۴۰۲، تقریبا ۷۰۰هزار تومان است.
عوارض سونوگرافی داپ، چیست؟
این نوع سونوگرافی عوارض آنچنان مشخصی در پی ندارد اما برای احتیاط بهتر است که فقط در صورت تجویز پزشک انجام شود.
منابع:
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
منبع: https://drdr.ir/mag/doppler-ultrasound-pregnancy-effect-fetus/